Świadczenie pielęgnacyjne od 2024. Dla kogo, ile wynosi, jak się ubiegać?
Świadczenie pielęgnacyjne jest przyznawane osobom, które muszą zająć się niepełnosprawnym członkiem rodziny. Od 1 stycznia 2024 r. nastąpią pewne zmiany w przepisach dotyczących pobierania świadczenia pielęgnacyjnego. Kto i jak na nich skorzysta?
W Dzienniku Ustaw z dnia 26 lipca 2023 r. w poz. 1429 opublikowana została ustawa z dnia 7 lipca 2023 r. o świadczeniu wspierającym. Poza wprowadzeniem nowego świadczenia dla dorosłych osób z niepełnosprawnościami, ustawa nowelizuje również przepisy o świadczeniu pielęgnacyjnym, uregulowane w ustawie z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (Dz.U.2023.390).
Nowe zasady korzystania ze świadczenia pielęgnacyjnego będą obowiązywały od 1stycznia 2024 roku.
Dla kogo świadczenie pielęgnacyjne?
Od 1 stycznia 2024 r. świadczenie pielęgnacyjne będzie przysługiwać rodzicom lub innym osobom opiekującym się niepełnosprawnymi dziećmi w wieku do ukończenia 18 r. życia, bez jakiegokolwiek ograniczeń w zakresie podejmowania zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej.
Nowe brzmienie ust. 1 w art. 17 wejdzie w życie z dn. 1.01.2024 r. (Dz. U. z 2023 r. poz. 1429).:
<1. Świadczenie pielęgnacyjne przysługuje:
1) matce albo ojcu,
2) innym osobom, na których zgodnie z przepisami ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. – Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz. U. z 2020 r. poz. 1359 oraz z 2022 r. poz. 2140) ciąży obowiązek alimentacyjny, a także małżonkom,
3) opiekunowi faktycznemu dziecka,
4) rodzinie zastępczej, osobie prowadzącej rodzinny dom dziecka, dyrektorowi placówki opiekuńczo-wychowawczej, dyrektorowi regionalnej placówki opiekuńczo-terapeutycznej albo dyrektorowi interwencyjnego ośrodka preadopcyjnego
– jeżeli sprawują opiekę nad osobą w wieku do ukończenia 18. roku życia legitymującą się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności albo orzeczeniem o niepełnosprawności łącznie ze wskazaniami: konieczności stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji oraz konieczności stałego współudziału na co dzień opiekuna dziecka w procesie jego leczenia, rehabilitacji i edukacji.>
Komu, według nowych przepisów, świadczenie pielęgnacyjne nie przysługuje?
Nowe brzmienie art. 17 ust. 5 Ustawy z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (Dz. U. z 2023 r. poz. 1429) mówi:
<5. Świadczenie pielęgnacyjne nie przysługuje, jeżeli:
1) osoba sprawująca opiekę ma ustalone prawo do specjalnego zasiłku opiekuńczego, świadczenia pielęgnacyjnego lub zasiłku dla opiekuna, o którym mowa w ustawie z dnia 4 kwietnia 2014 r. o ustaleniu i wypłacie zasiłków dla opiekunów;
2) osoba wymagająca opieki została umieszczona lub przebywa w domu pomocy społecznej, zakładzie opiekuńczo-leczniczym, zakładzie pielęgnacyjno-opiekuńczym, placówce zapewniającej całodobową opiekę osobom niepełnosprawnym, przewlekle chorym lub osobom w podeszłym wieku, o której mowa w przepisach o pomocy społecznej, zakładzie karnym, zakładzie poprawczym, areszcie śledczym albo schronisku dla nieletnich;
3) osoba wymagająca opieki jest uprawniona za granicą do świadczenia na pokrycie wydatków związanych z opieką, chyba że przepisy o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego lub dwustronne umowy o zabezpieczeniu społecznym stanowią inaczej;
4) na osobę wymagającą opieki inna osoba jest uprawniona za granicą do świadczenia na pokrycie wydatków związanych z opieką, chyba że przepisy o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego lub dwustronne umowy o zabezpieczeniu społecznym stanowią inaczej;
5) na osobę wymagającą opieki jest ustalone prawo do specjalnego zasiłku opiekuńczego, prawo do świadczenia pielęgnacyjnego lub prawo do zasiłku dla opiekuna, o którym mowa w ustawie z dnia 4 kwietnia 2014 r. o ustaleniu i wypłacie zasiłków dla opiekunów.>
Ile wyniesie świadczenie pielęgnacyjne w 2024 roku?
Świadczenie pielęgnacyjne dla osoby opiekującej się niepełnosprawnym członkiem rodziny od 1 stycznia 2023 r. wynosi 2458 zł miesięcznie. Od 1 stycznia 2024 roku wzrośnie prawdopodobnie do 2988 zł, czyli będzie o 530 zł wyższe niż obecnie.[1]
Wysokość świadczenia pielęgnacyjnego zależy w głównej mierze od pensji minimalnej. Mówi o tym art. 17 ust. 3b Ustawy z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (Dz. U. z 2023 r. poz. 1429):
Waloryzacja polega na zwiększeniu kwoty świadczenia pielęgnacyjnego o wskaźnik waloryzacji. Wskaźnikiem waloryzacji jest procentowy wzrost minimalnego wynagrodzenia za pracę, o którym mowa w ustawie z dnia 10 października 2002 r. o minimalnym wynagrodzeniu za pracę (Dz. U. z 2020 r. poz. 2207), obowiązującego na dzień 1 stycznia roku, w którym jest przeprowadzana waloryzacja, w stosunku do wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę obowiązującej w dniu 1 stycznia roku poprzedzającego rok, w którym jest przeprowadzana waloryzacja.
Zgodnie z opublikowanym w Dzienniku Ustaw rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 14 września 2023 r. w sprawie wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę oraz wysokości minimalnej stawki godzinowej w 2024 r., od 1 stycznia 2024 pensja minimalna wyniesie 4242 zł brutto, a od 1 lipca 2024 wzrośnie do 4300 zł brutto. Planowana dwukrotna podwyżka minimalnego wynagrodzenia nie dotyczy jednak świadczenia pielęgnacyjnego, które zostanie podniesione tylko raz, w styczniu 2024 roku.
Świadczenie pielęgnacyjne jest przyznawane niezależnie od dochodów rodziny i ustala się je na czas nieokreślony, chyba że orzeczenie o niepełnosprawności lub orzeczenie o stopniu niepełnosprawności zostało wydane na czas określony.
Istotną zmianą jest umożliwienie pobierania świadczenia pielęgnacyjnego w zwielokrotnionej kwocie w zależności od liczby osób, nad którymi sprawowana jest opieka. W przypadku, gdy opiekun sprawuje opiekę nad więcej niż jedną osobą z niepełnosprawnością w wieku do ukończenia 18 roku życia, kwota świadczenia pielęgnacyjnego zostanie podwyższona o 100% na drugą i każdą kolejną osobę.
Zgodnie z art. 17 ust. 3e, który wejdzie w życie z dn. 1.01.2024 r. (Dz. U. z 2023 r. poz. 1429):
<3e. Osobom, o których mowa w ust. 1 pkt 1–3, rodzinie zastępczej i osobie prowadzącej rodzinny dom dziecka sprawującym opiekę nad więcej niż jedną osobą w wieku do ukończenia 18. roku życia legitymującą się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności albo orzeczeniem o niepełnosprawności łącznie ze wskazaniami: konieczności stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji oraz konieczności stałego współudziału na co dzień opiekuna dziecka w procesie jego leczenia, rehabilitacji i edukacji, wysokość świadczenia pielęgnacyjnego, o której mowa w ust. 3, podwyższa się o 100% na drugą i każdą kolejną osobę, nad którą sprawowana jest opieka.>
Ponadto art. 17 ust. 4 przewiduje, że:
Kwotę świadczenia pielęgnacyjnego przysługującą za niepełny miesiąc ustala się, dzieląc kwotę świadczenia przez liczbę wszystkich dni kalendarzowych w tym miesiącu, a otrzymaną kwotę mnoży się przez liczbę dni kalendarzowych, za które świadczenie przysługuje. Kwotę świadczenia przysługującą za niepełny miesiąc zaokrągla się do 10 groszy w górę.
Jak ubiegać się o świadczenie pielęgnacyjne?
Aby otrzymać świadczenie pielęgnacyjne, należy złożyć wniosek o ustalenie prawa do świadczenia pielęgnacyjnego w urzędzie gminy lub miasta właściwym ze względu na miejsce zamieszkania (albo w ośrodku pomocy społecznej lub w innej jednostce organizacyjnej gminy, jeżeli to właśnie im przekazana została realizacja świadczeń rodzinnych w danej gminie).
Wzór formularza wniosku i innych niezbędnych dokumentów udostępnia podmiot realizujący świadczenia rodzinne. Można o niego pytać w swoim urzędzie gminy lub miasta (albo w ośrodku pomocy społecznej lub w innej jednostce organizacyjnej gminy, jeżeli to właśnie im przekazana została realizacja świadczeń rodzinnych w danej gminie).
Do wniosku należy dołączyć:
- skrócony odpis aktu urodzenia dziecka lub inny dokument urzędowy potwierdzający wiek dziecka,
- orzeczenie o niepełnosprawności lub o znacznym stopniu niepełnosprawności.[2]
[1] https://prawo.gazetaprawna.pl/artykuly/9282830,swiadczenie-pielegnacyjne-w-gore-ile-wyniesie-w-2024-roku.html
[2] https://empatia.mpips.gov.pl/-/swiadczenie-pielegnacyjne
