Samorząd Terytorialny – 06/2023

W czerwcowym numerze miesięcznika „Samorząd Terytorialny” polecamy m.in. tematykę związaną z konstytucyjnymi uwarunkowaniami dokonywania zmian w długości kadencji organów jednostek samorządu terytorialnego, analizę zakresu kognicji Naczelnego Sądu Administracyjnego w rozstrzyganiu sporów kompetencyjnych i o właściwość, a także przemyślenia dotyczące uprawnień, jakie ukraińscy uchodźcy wojenni posiadają lub powinni posiadać w polskich wspólnotach samorządowych.

Konstytucyjne uwarunkowania dokonywania zmian w długości kadencji organów jednostek samorządu terytorialnego

• Dominik Łukowiak – doktorant w Katedrze Prawa Konstytucyjnego na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego.
• Marek Zubik – kierownik Katedry Prawa Konstytucyjnego na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego.

Przedmiotem artykułu jest wskazanie konstytucyjnych wymagań dotyczących dokonywania zmian w długości kadencji organów jednostek samorządu terytorialnego. Mimo że kwestia ta mieści się co do zasady w zakresie swobody regulacyjnej ustawodawcy, musi on szanować pewne warunki brzegowe wynikające z Konstytucji. Zdaniem autorów artykułu kluczowy wydaje się przedstawicielski charakter organów stanowiących, dysponujących legitymacją polityczną udzielaną w głosowaniu powszechnym przez członków wspólnoty samorządowej. Zaprezentowane rozwiązania konstytucyjne są punktem odniesienia do analizy zmian w długości kadencji organów samorządowych, wprowadzonych ustawą z 29.09.2022 r. Autorzy wskazują na niedopuszczalność tych zmian z punktu widzenia kompetencji. Ustawodawca nie jest bowiem władny do przedłużenia pełnomocnictw udzielonych w myśl Konstytucji przez Naród w drodze głosowania powszechnego. Stanowi to przejaw uzurpacji władzy i może być postrzegane w kategoriach obejścia Konstytucji, w tym jej przepisów dotyczących stanów nadzwyczajnych. Tylko w czasie stanu nadzwyczajnego Konstytucja dopuszcza przedłużenie pełnomocnictw do sprawowania władzy uzyskanych w drodze głosowania powszechnego.

Zakres kognicji Naczelnego Sądu Administracyjnego w rozstrzyganiu sporów kompetencyjnych i o właściwość

• Michał Krawczyk – adiunkt na Wydziale Nauk Społecznych Uniwersytetu Przyrodniczo-Humanistycznego w Siedlcach.

Przedmiotem artykułu jest zdefiniowanie kognicji Naczelnego Sądu Administracyjnego w zakresie rozstrzygania sporów o właściwość pomiędzy organami jednostek samorządu terytorialnego i między samorządowymi kolegiami odwoławczymi oraz sporów kompetencyjnych między organami tych jednostek a organami administracji rządowej. Nie każdy spór pomiędzy wymienionymi wyżej organami będzie mógł być rozstrzygnięty przez NSA. Bogate orzecznictwo NSA wydane na podstawie licznych i różnych stanów faktycznych doprecyzowuje warunki, jakie spełniać musi spór, aby jego rozpoznanie mogło podlegać kognicji tegoż sądu. Artykuł na podstawie rzeczonego orzecznictwa oraz literatury przedmiotu stara się przybliżyć oraz nieco usystematyzować przesłanki poddania sporu kompetencyjnego lub sporu o właściwości rozstrzygnięciu NSA. Opracowanie prezentuje także wybrane kwestie proceduralne dotyczące postępowania w tym zakresie.

Członkostwo ukraińskich uchodźców wojennych we wspólnotach samorządowych

• Przemysław Mroczkowski – doktorant w Katedrze Prawa i Postępowania Administracyjnego na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego.

Nieuzasadniona agresja militarna Federacji Rosyjskiej na Ukrainę spowodowała falę migracji obywateli tego państwa do Unii Europejskiej, z czego znacząca część osiedliła się w Polsce. Długotrwałość tego konfliktu skłania do analizy dotyczącej uprawnień, jakie ukraińscy uchodźcy wojenni posiadają lub powinni posiadać w polskich wspólnotach samorządowych. W artykule podejmowana jest problematyka ich statusu prawnego jako członków wspólnot samorządowych oraz posiadanych uprawnień politycznych. Sformułowane zostały również postulaty de lege ferenda odnośnie do rozszerzenia tych uprawnień w przyszłości.

W numerze 6/2023 polecamy ponadto:

• Robert Suwaj
  • Pozwolenie konserwatorskie i jego obowiązywanie w czasie
• Antonina Dębska
  • Naruszenie standardów jakości powietrza jako zachowanie prowadzące do zagrożenia lub naruszenia dóbr osobistych
• Adam Bojarski
  • Charakter prawny opinii Instytutu Pamięci Narodowej w sprawach dekomunizacyjnych
• Karolina Wierzbicka
  • Zastosowanie działu IVa Kodeksu postępowania administracyjnego do kar pieniężnych w ustawie o utrzymaniu czystości i porządku w gminach – glosa częściowo krytyczna do uchwały Naczelnego Sądu Administracyjnego z 9 czerwca 2022 r., III OPS 1/21