Samorząd Terytorialny – 05/2023

W majowym numerze miesięcznika „Samorząd Terytorialny” publikujemy wyniki XX edycji Konkursu im. Profesora Michała Kuleszy ogłoszonego przez Wolters Kluwer Polska i Redakcję „Samorządu Terytorialnego” na najlepsze rozprawy doktorskie oraz prace magisterskie, dotyczące samorządu terytorialnego i zagadnień decentralizacji obronionych w 2022 r. W numerze polecamy również artykuły dotyczące partycypacji społeczności lokalnych w kreowaniu strategii rozwoju gospodarczego w świetle standardów Rady Europy; problematyki rozliczeń w przypadku zwrotu wywłaszczonej nieruchomości. Prezentujemy również glosę krytyczną do orzeczenia Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu dotyczącego stwierdzenia uchybienia terminu do wniesienia zawiadomienia o nabyciu lub zbyciu pojazdu zarejestrowanego przez właściciela w świetle tzw. „tarczy antykryzysowej” z 2.03.2020 r.

Partycypacja społeczności lokalnych w kreowaniu strategii rozwoju gospodarczego w świetle standardów Rady Europy

• Jakub Robel – adiunkt na Wydziale Nauk o Zarządzaniu i Bezpieczeństwie w Społecznej Akademii Nauk w Warszawie

Partycypacja społeczności lokalnej jest kamieniem węgielnym współczesnych koncepcji obywatelstwa, ponieważ jego instytucje i procedury decyzyjne mogą pozwolić na bardziej bezpośrednią formę demokracji, w której głosy zwykłych jednostek są najłatwiej słyszalne. Dlatego problematyka podjęta w artykule skoncentrowana jest wokół partycypacji społecznej i jej wpływu na kreowanie lokalnych strategii rozwoju gospodarczego. Jego celem jest próba oceny, w jakim stopniu Rada Europy angażuje się w tworzenie standardów w tym zakresie i za pomocą jakich mechanizmów wspiera ich realizację. Podjęta analiza podkreśla co prawda znaczenie standardów prawnie wiążących (zawartych zwłaszcza w Europejskiej Karcie Samorządu Lokalnego), jednak daje również wyraz temu, że coraz częściej Rada Europy sięga po tzw. standardy miękkiego prawa, które choć nie mają mocy prawnie wiążącej, jednak przyczyniają się do wielu stosunków opartych na zasadzie kompromisu i współpracy bardziej niż hierarchicznego podporządkowania.

Problematyka rozliczeń w przypadku zwrotu wywłaszczonej nieruchomości – wybrane zagadnienia

• dr Sławomir Saltarius – Wyższa Szkoła Finansów i Prawa w Bielsku-Białej.

Zwrot nieruchomości, która nie została wykorzystana na realizację celu publicznego określonego w decyzji o wywłaszczeniu, na rzecz byłego właściciela rodzi konieczność dokonania odpowiednich rozliczeń z tytułu odszkodowania wypłaconego na podstawie decyzji o wywłaszczeniu. Obowiązek zwrotu zwaloryzowanego odszkodowania ciąży na osobie, która ubiega się o zwrot nieruchomości.

Zmiany wartości nieruchomości w związku z dokonanymi na niej inwestycjami bądź dokonanymi obciążeniami mają bezpośredni wpływ na wysokość kwoty zwaloryzowanego odszkodowania podlegającego zwrotowi. Kwestie wzajemnych rozliczeń pomiędzy wywłaszczonym właścicielem a Skarbem Państwa lub gminą będącą aktualnym właścicielem takiej nieruchomości uregulowane są w ustawie o gospodarce nieruchomościami. Przedmiotem rozważań w artykule są właśnie te rozliczenia, z uwzględnieniem praw wywłaszczonych podmiotów ocenianych przez pryzmat konstytucyjnej zasady państwa prawa oraz próba wykazania, że istnienie konstytucyjnej zasady państwa prawa musi rzutować na sposób wykładni przepisów ustawy o gospodarce nieruchomościami związanych z realizacją roszczenia o zwrot nieruchomości, w tym dotyczących określenia wysokości zwracanego odszkodowania.

Stwierdzenie uchybienia terminu do wniesienia zawiadomienia o nabyciu lub zbyciu pojazdu zarejestrowanego przez właściciela w świetle art. 15zzzzzn 2 ustawy z 2.03.2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych – glosa krytyczna do wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu z 28 kwietnia 2022 r., III SA/Wr 219/21.

• Krzysztof Januszkiewicz – podinspektor w Wydziale Komunikacji i Transportu Starostwa Powiatowego w Wałbrzychu, doktorant na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Łódzkiego.

Przedmiotem glosowanego rostrzygnięcia jest dokonana ocena prawna decyzji w przedmiocie nałożenia administracyjnej kary pieniężnej za naruszenie obowiązku zawiadomienia o zbyciu zarejestrowanego pojazdu. Autor glosy dokonuje analizy argumentacji dokonanej przez sąd w kontekście tezy zawartej w uzasadnieniu wyroku, że specjalna regulacja przywrócenia terminu, o której mowa w art. 15zzzzzn 2 ustawy z 2.03.2020 r., ma zastosowanie do terminu na złożenie zawiadomienia o zbyciu pojazdu zarejestrowanego, który jest terminem prawa materialnego. Niejednoznaczność treści przytoczonego przepisu skłania do przekonania, że wymienione stwierdzenie nie jest zasadne.

Co więcej, warstwa formalna i materialna analizowanej regulacji covidowej oraz poczyniona na jej tle pewna praktyka orzecznicza stanowią realne zagrożenie dla prawa do rzetelnego procesu administracyjnego, a także rzetelności i sprawności działania administracji publicznej.

Ponadto w numerze ST 5/2023 polecamy także:

• Krzysztof Gruszecki
  • Obowiązki o charakterze kompensacyjnym lub minimalizacyjnym w decyzji określającej uwarunkowania środowiskowe realizacji przedsięwzięcia
• Tymoteusz Barański
  • Powództwo starosty i organu wykonawczego gminy o stwierdzenie nieważności ustanowienia odrębnej własności lokalu
• Dawid Kozubek
  • Poziom rozwoju społeczno-gospodarczego gmin obwarzankowych na tle pozostałych gmin wiejskich w województwie wielkopolskim