Rozdzielność majątkowa – na czym polega? TOP5 zalet i wad rozdzielności majątkowej w małżeństwie

W świetle polskiego prawa po zawarciu małżeństwa między małżonkami powstaje wspólność majątkowa. Mogą oni jednak podpisać przed ślubem, ale także w trakcie trwania związku intercyzę, której skutkiem będzie rozdzielność majątkowa. O tym, na czym ona polega oraz jakie wady i zalety się z nią wiążą, dowiesz się z niniejszego artykułu.

Czym jest rozdzielność majątkowa?

Rozdzielność majątkowa odnosi się do ustroju małżeńskiego, w którym każda strona posiada odrębny majątek. Jest to kontrast do ustawowej wspólności majątkowej, obowiązującej, gdy strony nie podjęły żadnych działań w celu uregulowania relacji majątkowych między sobą.

W przypadku rozdzielności majątkowej, zarówno dochody z pracy, jak i zyski z innych działalności zarobkowych, są przypisywane do osobistego majątku każdego z małżonków. Oznacza to, że wynagrodzenie czy dochody z biznesu należą do właściciela i nie podlegają podziałowi z drugą stroną małżeństwa.

Rozdzielność majątkowa jest często preferowana przez osoby pragnące zachować swoją finansową niezależność i kontrolę nad własnym majątkiem. Może ona być szczególnie istotna w przypadku przedsiębiorców, artystów lub osób posiadających spory majątek. Przykładowo, jeśli jeden z małżonków posiada działalność gospodarczą, rozdzielność majątkowa może pomóc w ochronie przed ewentualnymi długami.

W celu ustanowienia rozdzielności majątkowej małżonkowie muszą sporządzić umowę majątkową. Z ważnych powodów każdy z małżonków może jednak zażądać ustanowienia rozdzielności przed sądem. Takiego ustanowienia może również zażądać wierzyciel jednego z małżonków, jeżeli uprawdopodobni, że zaspokojenie wierzytelności stwierdzonej tytułem wykonawczym wymaga dokonania podziału majątku wspólnego małżonków.

Zgodnie z art. 53. ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy:

§ 1. Rozdzielność majątkowa powstaje z mocy prawa, w razie ubezwłasnowolnienia lub ogłoszenia upadłości jednego z małżonków.

Jak i kiedy może powstać rozdzielność majątkowa?

Rozdzielność majątkowa w małżeństwie może:

• powstać na mocy dobrowolnego porozumienia obu małżonków – tego rodzaju umowa jest sporządzana w formie intercyzy majątkowej, będącej aktem notarialnym,
• zostać orzeczona przez sąd w przypadku wystąpienia określonych sytuacji.

Nie wszyscy również wiedzą, że małżonkowie nawet po ustanowieniu rozdzielności majątkowej, mogą wspólnie zarządzać dobrami, które zostaną nabyte po tej decyzji. Jednak w takiej sytuacji każda ze stron ma dostęp tylko do części udziału, wyrażonej w ułamku wartości.

Zalety rozdzielności majątkowej

Niezależność finansowa

Rozdzielność majątkowa pozwala partnerom na utrzymanie niezależności finansowej. Każda ze stron ma osobne konta bankowe, inwestycje i dochody, co umożliwia samodzielne zarządzanie finansami i uniezależnienie się od partnera.

Ochrona przed ewentualnymi długami

Gdy małżonkowie lub partnerzy są w rozdzielności majątkowej, długi jednej strony nie są prawnie związane z drugą stroną. Oznacza to, że jeśli jedna osoba ma problemy finansowe lub zaciąga długi, druga strona nie ponosi odpowiedzialności za te zobowiązania. Warto jednak mieć na uwadze, że wierzyciel musi zostać powiadomiony o rozdzielności majątkowej przed powstaniem długu. W innym wypadku będzie on mógł domagać się spłaty również od współmałżonka.

Brak kontroli ze strony partnera bądź partnerki

Rozdzielność majątkowa pozwala uniknąć kontroli i ingerencji w sprawy finansowe ze strony partnera lub partnerki. Każda strona ma pełną kontrolę nad swoimi pieniędzmi, inwestycjami czy majątkiem, co może przyczynić się do większej niezależności, a także równości w związku.

Szybszy rozwód

W przypadku rozwiązania małżeństwa lub związku, rozdzielność majątkowa może ułatwić i przyspieszyć rozwód. Ponieważ każda strona posiada odrębne aktywa i zasoby, nie ma potrzeby długotrwałego, skomplikowanego procesu podziału wspólnego majątku. To powoduje również mniejsze koszty oraz szybszy rozwód.  

Rozdzielność majątkowa nie ogranicza prawa do dziedziczenia

Choć partnerzy żyjący w rozdzielności majątkowej utrzymują oddzielne konta i majątki, w przypadku śmierci jednej ze stron druga nadal ma prawo do dziedziczenia majątku zmarłego partnera zgodnie z przepisami dziedziczenia.

Wady rozdzielności majątkowej

Brak możliwości wspólnego rozliczania podatków

Zgodnie z polskim prawem para żyjąca w rozdzielności majątkowej nie może składać wspólnych deklaracji podatkowych. Może to prowadzić do wyższych podatków lub utraty korzyści podatkowych związanych z małżeństwem lub związkiem partnerskim.

Problem z wzięciem kredytu

W przypadku rozdzielności majątkowej, przyjmując, że osobą starającą się o kredyt jest małżonka zajmująca się domem i rodziną, która nie pracuje na umowie, może dojść do odmowy udzielenia kredytu. Stanie się to, gdyż nie będzie ona posiadała comiesięcznych dochodów będących zabezpieczeniem dla banku.

Rozpatrywanie zdolności kredytowej osobno

Zawarcie rozdzielności majątkowej skutkuje tym, że zdolność kredytowa jednej osoby nie jest brana pod uwagę przy ubieganiu się o kredyt lub pożyczkę przez drugą osobę. To może wpływać na dostępność oraz warunki finansowe związane z uzyskaniem pożyczki.

Po rozwodzie zostajesz z tym, co sam zarobisz

W przypadku rozdzielności majątkowej, po rozwiązaniu związku każda strona zachowuje swoje oddzielne aktywa i majątek. Jeśli jeden partner lub partnerka zarabia więcej niż drugi, może to prowadzić do nierówności finansowej po rozwodzie.

Intercyza wchodzi w życie z dniem jej zawarcia

Oznacza to, że od momentu podpisania dokumentu małżonkowie automatycznie podlegają rozdzielności majątkowej, co wywołuje skutki na przyszłość. Nie stanowi więc ochrony, jeśli coś zostało uczynione przed jej zawarciem.