Przegląd Sądowy – 04/2023

W KWIETNIOWYM NUMERZE „PRZEGLĄDU SĄDOWEGO” redakcja poleca teksty:

Wolność wypowiedzi contra godność urzędu Prezydenta RP. Glosa do wyroku Sądu Apelacyjnego w Warszawie z 30.09.2022 r., II AKa 110/22

• dr hab. Jan Kulesza, profesor Uniwersytetu Łódzkiego – Katedra Prawa Karnego, Zakład Nauki o Przestępstwie, Wydział Prawa i Administracji

W kwietniowym numerze publikujemy glosę prof. Kuleszy – dotyczącą drugiej, podobnej i głośnej sprawy, w której inny sąd uwolnił od odpowiedzialności karnej za wypowiedź pod adresem prezydenta. Wydarzenie, które stanowi kanwę glosy, było swego czasu szeroko opisywane w prasie codziennej i w bardzo zróżnicowany sposób omawiane w mediach związanych z różnymi stronami sceny politycznej. Wypowiedź znanego pisarza była głosem w sprawie stanowiącej przedmiot powszechnego zainteresowania, odnoszącej się do krajowej i światowej polityki – szybką ripostą na prowokacyjną wypowiedź głowy państwa. Odwołując się do bogatego orzecznictwa Trybunału Strasburskiego oraz do poglądów wyrażanych w piśmiennictwie glosator wykazuje, iż wypowiedzi polityczne stanowią uprzywilejowaną formę wyrażania opinii i podlegają szczególnie silnej ochronie konwencyjnej przed ingerencją państwa, nawet wówczas, gdy przybierają one postać oburzającą czy szokującą. Tak jak z jednej strony politykom, do których należy również głowa państwa, przysługuje silniejsza ochrona wolności ich własnych wypowiedzi, tak z drugiej strony muszą oni wykazać się większą tolerancją w stosunku do wypowiedzi kierowanych z kolei do nich, nawet takich, które wypowiadane w innych okolicznościach można byłoby ocenić jako zniesławiające lub znieważające.

Pełnomocnictwo procesowe udzielone na czas pełnienia określonej funkcji

• dr hab. Marcin Dziurda – Katedra Postępowania Cywilnego, Wydział Prawa i Administracji, Uniwersytet Warszawski
• dr Maciej Giaro – Katedra Prawa Cywilnego Porównawczego, Wydział Prawa i Administracji, Uniwersytet Warszawski

Artykuł przedstawia argumenty na poparcie stanowiska, że pełnomocnictwo procesowe udzielone na czas pełnienia funkcji jest skuteczne, a sąd co do zasady nie ma obowiązku badania, czy pełnomocnik nadal tę funkcję pełni. Odejście pełnomocnika z funkcji, prowadzące do wygaśnięcia pełnomocnictwa procesowego, odnosi skutek prawny w stosunku do sądu z chwilą zawiadomienia go o tym, w stosunku zaś do przeciwnika i innych uczestników – z chwilą doręczenia im tego zawiadomienia przez sąd.

O potrzebie nowego spojrzenia na relację pomiędzy prawem wewnętrznym związków wyznaniowych a prawem świeckim

• Jędrzej Zieliński – Szkoła Doktorska Nauk Społecznych, Zakład Prawa Wyznaniowego, Wydział Prawa i Administracji, Uniwersytet Warszawski

Punktem wyjścia do rozważań jest jedna z tez zawartych w wyroku Sądu Najwyższego z 6.09.2022 r. , który zapadł w sprawie z powództwa osoby fizycznej przeciwko kościelnej osobie prawnej o zapłatę w związku z krzywdą wyrządzoną molestowaniem seksualnym osoby małoletniej przez duchownego.  W obu orzeczeniach Sąd Najwyższy przyjął, iż pomiędzy właściwą kościelną osobą prawną a duchownym zachodzi relacja zwierzchnik – podwładny a odpowiedzialność kościelnej osoby prawnej za szkodę wyrządzoną przez duchownego opiera się na art. 430 k.c. Prawo wewnętrzne związku wyznaniowego może stanowić dla sądu świeckiego podstawę do oceny wzajemnych relacji pomiędzy jednostkami organizacyjnymi tej wspólnoty religijnej, co oznacza, iż sąd jest uprawniony do analizy i interpretacji prawa wewnętrznego związku wyznaniowego w celu dokonania ustaleń faktycznych.

W NUMERZE PONADTO:

• Ratio legis naturalnego charakteru pactum de non petendo, Edyta Hadrowicz – Kilka uwag dotyczących środka zabezpieczającego w postaci pobytu w zakładzie psychiatrycznym wobec sprawców niepoczytalnych, Karolina Klaczak
• (Nie)proporcjonalność kary za przestępstwo popełnione w warunkach czynu ciągłego, Przemysław Krawczyk
• Nabycie uprawnień do ubiegania się o warunkowe przedterminowe zwolnienie na podstawie art. 155 § 1 i 2 Kodeksu karnego wykonawczego, Marcin Raźny
• Przestępstwo z użyciem przemocy – wykładnia znamienia na tle art. 41a § 1 Kodeksu karnego. Glosa do uchwały Sądu Najwyższego z 31.03.2021 r., I KZP 7/20, Katarzyna Jakubczak-Fopke