Praca zdalna – prawa i obowiązki pracownika oraz pracodawcy. Zmiany w Kodeksie pracy.

Pandemia koronawirusa i związane z nią obostrzenia sprawiły, że wykonywanie pracy z domu stało się w wielu przypadkach koniecznością, a następnie przerodziło się w normę. Wielu pracowników doceniło możliwości, jakie daje praca zdalna. Z kolei pracodawcy, widząc że w żaden sposób nie obniża ona efektywności, coraz częściej decydują się na pozostawienie takiej opcji w warunkach zatrudnienia. Sprawdź, na czym polega praca zdalna, jakie prawa i obowiązki się z nią wiążą i na czym dokładnie polegają planowane zmiany w Kodeksie pracy.

Czym jest praca zdalna?

Obecnie praca zdalna regulowana jest specustawą przygotowaną w związku z pandemią COVID-19 i dotyczy prawa pracodawcy do polecenia wykonywania pracy zdalnej – art. 3 Ustawy z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych wskazuje: W okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii, ogłoszonego z powodu COVID-19, oraz w okresie 3 miesięcy po ich odwołaniu, w celu przeciwdziałania COVID-19 pracodawca może polecić pracownikowi wykonywanie, przez czas oznaczony, pracy określonej w umowie o pracę, poza miejscem jej stałego wykonywania (praca zdalna).

Z kolei w Kodeksie pracy funkcjonuje obecnie pojęcie telepracy – art. 67(5) § 1 podaje, że praca może być wykonywana regularnie poza zakładem pracy, z wykorzystaniem środków komunikacji elektronicznej w rozumieniu przepisów o świadczeniu usług drogą elektroniczną która oznacza pracę wykonywaną regularnie poza zakładem pracy. W związku z zauważalną zmianą trendów na rynku pracy związanych z rosnącą popularnością pracy zdalnej pojawiła się konieczność uszczegółowienia w tej kwestii przepisów Kodeksu pracy. Występujący we wspomnianym Kodeksie termin telepracy określany jest w sposób bardzo skrótowy, co wpłynęło na konieczność rozszerzenia zapisów z nim związanych oraz dopasowania założeń do zmieniających się preferencji pracodawców oraz pracowników.

Praca zdalna w Kodeksie pracy

Projekt ustawy wprowadzający do Kodeksu pracy instytucję pracy zdalnej  w formie ujednoliconej, ma zastąpić obecne regulacje dotyczące telepracy. Projekt nowelizacji Kodeksu pracy został przyjęty przez Radę Ministrów 24.05.2022 roku. Zgodnie z jego założeniami praca zdalna polegać będzie na całkowitym lub częściowym (czyli w modelu hybrydowym) wykonywaniu obowiązków w miejscu, które wskaże pracownik i które za każdym razem będzie uzgadniane z pracodawcą. Nowe przepisy mogą w znaczący sposób zwiększyć możliwości zatrudnienia m.in. w przypadku rodziców mniejszych dzieci, a także osób niepełnosprawnych. Biorąc pod uwagę zapisy zawarte w projekcie, pracodawca obowiązkowo będzie musiał uwzględniać wnioski o wykonywanie pracy zdalnej następujących pracowników:

• rodzica dziecka z orzeczeniem o niepełnosprawności albo orzeczeniem o umiarkowanym lub znacznym stopniu niepełnosprawności,
• kobietę w ciąży,
• osobę, która wychowuje dziecko do 4. roku życia,
• osobę, która opiekuje się członkiem rodziny lub osobą pozostającą we wspólnym gospodarstwie domowym z orzeczeniem o niepełnosprawności albo o znacznym stopniu niepełnosprawności.

W przypadku powyższych osób pracodawca nie będzie mieć możliwości odmówienia wykonywania obowiązków w trybie zdalnym, chyba że w związku z rodzajem lub organizacją pracy taki tryb nie będzie możliwy.

Kodeks pracy

w księgarni internetowej Profinfo.pl

Praca zdalna – prawa i obowiązki pracownika oraz pracodawcy

Rozszerzone przepisy dotyczące pracy zdalnej szczegółowo określają również prawa i obowiązki zarówno pracowników, jak i pracodawców. Zgodnie z założeniami projektu pracodawca będzie mieć prawo do kontroli pracy, warunków BHP oraz kwestii związanych z ochroną danych osobowych w przypadku pracownika wykonującego pracę zdalną. Projekt zakłada również utrzymanie w mocy niektórych przepisów wprowadzonych w czasie pandemii koronawirusa – m.in. prawa do skierowania pracownika do wykonywania obowiązków z domu w określonych sytuacjach. Warto zaznaczyć, że oprócz kwestii pracy zdalnej projekt odnosi się również do prawa kontrolowania przez pracodawcę stanu trzeźwości pracowników lub stanu po spożyciu środków działających podobnie do produktów alkoholowych.

W kwestii obowiązków pracodawcy, a jednocześnie praw pracownika – warto przede wszystkim zwrócić uwagę na obowiązek zapewnienia podwładnym wykonującym pracę zdalną wszelkich niezbędnych materiałów oraz sprzętów. W przypadku, gdy obowiązki będą wykonywane przy pomocy własnych narzędzi pracy, pracownik będzie mieć prawo do ubiegania się o odpowiedni ekwiwalent, którego wysokość ustali z pracodawcą. Ponadto w projekcie pojawia się również zapis o obowiązku zwrotu kosztów energii oraz usług telekomunikacyjnych związanych z wykonywaniem pracy w trybie zdalnym. Projekt nowelizacji Kodeksu pracy trafił do Sejmu w czerwcu bieżącego roku, w izbie niższej nadal trwają dyskusje wokół jego założeń.