Polski Ład – 5 ważnych pytań i odpowiedzi

Przepis art. 81 ust. 2za u.śo.z. stanowi, że podstawę wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne pozostałych osób prowadzących działalność pozarolniczą wymienionych w art. 8 ust. 6 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, innych niż wskazane w ust. 2, 2e i 2z, osób współpracujących z osobami prowadzącymi działalność pozarolniczą oraz osobami, o których mowa w art. 18 ust. 1 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. – Prawo przedsiębiorców, stanowi kwota przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw w czwartym kwartale roku poprzedniego, włącznie z wypłatami z zysku.

Tak więc przepis powyższy określa podstawę wymiaru składki.

Zgodnie z przepisem art. 79 ust. 1 u.ś.o.z. składka na ubezpieczenie zdrowotne wynosi 9% podstawy wymiaru składki.

Przepis art. 79a ust. 1 u.ś.o.z. stanowi zaś, że składka na ubezpieczenie zdrowotne osób prowadzących działalność pozarolniczą, o których mowa w art. 8 ust. 6 pkt 1, 3, 4 i 5 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych oraz w art. 18 ust. 1 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. – Prawo przedsiębiorców, opłacających podatek dochodowy na zasadach określonych w art. 30c ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2021 r. poz. 1128, 1163, 1243, 1551, 1574 i 1834) wynosi 4,9% podstawy wymiaru składki (z zastrzeżeniem minimalnej wysokości składki).

Powstaje pytanie, czy przepis powyższy (określający wysokość składki dla przedsiębiorcy opodatkowanego liniowo) nie obejmuje również określenia wysokości składki dla osoby współpracującej (skoro taka osoba nie jest ani pracownikiem, ani nie jest pobiera wynagrodzenia za swoje czynności).

W zależności od przyjęcia jednej lub drugiej metody składka zdrowotna dla osoby współpracującej z osobą prowadzącą działalność gospodarczą opodatkowaną liniowo wynosiłaby albo 4,9% albo 9%.

Natomiast w przypadku ryczałtu nie ma wątpliwości, że składka za osobę współpracującą wynosi 9% podstawy wymiaru, bowiem składka w takiej wysokości obowiązuje wszystkich przedsiębiorców opodatkowanych ryczałtem (zmienia się natomiast, u samych tylko przedsiębiorców, podstawa wymiaru).

Przepisy u.ś.o.z. nie zawierają żadnych szczególnych regulacji odnoszących się do sytuacji, w której dany podatnik płaci zaliczki uproszczone w danym roku.

Przepis art. 81 ust. 2c u.ś.o.z. stanowi, że za każdy miesiąc podlegania ubezpieczeniu osoba, o której mowa w ust. 2, wpłaca składkę na ubezpieczenie zdrowotne od miesięcznej podstawy wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne stanowiącej dochód z działalności gospodarczej uzyskany w miesiącu poprzedzającym miesiąc, za który opłacana jest składka, ustalony w następujący sposób:

1. dochód za pierwszy miesiąc podlegania ubezpieczeniu w roku składkowym jest ustalany jako różnica między osiągniętymi przychodami w rozumieniu ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych, a poniesionymi kosztami uzyskania tych przychodów w rozumieniu ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych;
2. dochód ustalony w sposób, o którym mowa w pkt 1, jest pomniejszany o kwotę składek na ubezpieczenia emerytalne, rentowe, chorobowe i wypadkowe opłaconych w tym miesiącu, jeżeli nie zostały zaliczone do kosztów uzyskania przychodów;
3. dochód za kolejne miesiące ustala się jako różnicę między sumą przychodów w rozumieniu ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych, osiągniętych od początku roku i sumą kosztów uzyskania tych przychodów w rozumieniu ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych, poniesionych od początku roku;
4. dochód ustalony w sposób, o którym mowa w pkt 3, jest pomniejszany o sumę dochodów ustalonych za miesiące poprzedzające i o różnicę między sumą składek na ubezpieczenia emerytalne, rentowe, chorobowe i wypadkowe, zapłaconych od początku roku, a sumą składek odliczonych w poprzednich miesiącach; dochód nie jest pomniejszany o składki, które zostały zaliczone do kosztów uzyskania przychodów.

Powyższe reguły mają zastosowanie także do sytuacji, w której dany podatnik opłaca zaliczki uproszczone. Również on musi opłacać składkę od faktycznie obliczonego dochodu za dane miesiące.
Nie ma możliwości zastosowania uproszczonej formy opłacania składki na ubezpieczenie zdrowotne. Taka możliwość dotyczy tylko podatników opodatkowanych ryczałtem.

Tak, ustawa nowelizująca zawiera takie przepisy przejściowe.
Są one zawarte w art. 51 ustawy z dnia 29 października 2021 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. …..). Przepis ten zastrzega, że nowe regulacje dotyczące skutków podatkowych sprzedaży rzeczy ruchomych wykupionych z leasingu firmowego mają zastosowanie do składników nabytych po dniu 31 grudnia 2021 r.

Tak więc w odniesieniu do rzeczy ruchomych (samochodów), które zostały wykupione z leasingu przed początkiem 2022 r., nowe regulacje nie mają zastosowania. Jeśli więc wykup do majątku prywatnego nastąpił w 2021 r., to przy sprzedaży takiego samochodu w 2022 r. zastosowanie będą miały dotychczasowe regulacje. One zaś przewidywały, że w takim przypadku przychód ze sprzedaży rzeczy (samochodów) z majątku prywatnego (wcześniej używanych w działalności na podstawie leasingu firmowego) nie jest przychodem z działalności gospodarczej, tylko przychodem ze źródła „odpłatne zbycie rzeczy i praw”.

Przepisy przejściowe dotyczące stosowania nowych regulacji o przychodach ze sprzedaży wykupionych z leasingu składników majątku są zawarte w art. 51 ustawy z dnia 29 października 2021 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. …..). Przepis te stanowią, że te nowe regulacje  mają zastosowanie do składników nabytych po dniu 31 grudnia 2021 r.

Decyduje zatem moment „nabycia” samochodu. W przypadku leasingu operacyjnego zawarcie i rozpoczęcie wykonywania umowy leasingu samochodu nie jest jeszcze jego nabyciem. Leasingobiorca nie nabywa (jeszcze) samochodu, a jedynie go użytkuje.

Nabycie następuje dopiero z chwilą wykupu samochodu po zakończeniu okresu trwania umowy.

W przypadku zatem samochodów wykupionych z leasingu po 31 grudnia 2022 r., nawet jeśli rozpoczęcie ich użytkowania miało miejsce na podstawie umowy zawartej przed tą datą, zastosowanie będą miały już nowe regulacje.

Decyduje zatem data wykupu samochodu z leasingu, a nie data podpisania umowy leasingowej.

Jak rozumiem rozważamy w tym przypadku jedynie możliwość amortyzacji takiego budynku mieszkalnego w odniesieniu do 2022 r. Należy bowiem wspomnieć, że przepisy u.p.d.o.f. od 1 stycznia 2022 r. generalnie zakazują amortyzacji (dla celów podatkowych) lokali mieszkalnych i budynków mieszkalnych, natomiast przepisy przejściowe zawarte w ustawie nowelizacyjnej wyjątkowo pozwalają na dokonywanie takiej amortyzacji w 2022 r.

Jak wynika z brzmienia art. 71 ust. 2 ustawy nowelizacyjnej z dnia 29 października 2021 r. podatnicy podatku dochodowego od osób fizycznych i podatnicy podatku dochodowego od osób prawnych mogą, nie dłużej niż do dnia 31 grudnia 2022 r., zaliczać do kosztów uzyskania przychodów odpisy amortyzacyjne od środków trwałych i wartości niematerialnych i prawnych będących odpowiednio budynkami mieszkalnymi, lokalami mieszkalnymi stanowiącymi odrębną nieruchomość, spółdzielczym własnościowym prawem do lokalu mieszkalnego lub prawem do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej, nabytych lub wytworzonych przed dniem 1 stycznia 2022 r.

W myśl tego przepisu istotna jest zatem data nabycia środka trwałego przez podatnika, a nie data jego wprowadzenia do ewidencji. Skoro zatem budynek mieszkalny został nabyty przez podatnika jeszcze w 2021 r., to niezależnie od tego, że wprowadzono go do ewidencji środków trwałych dopiero w 2022 r., może on podlegać amortyzacji podatkowej w 2022 r. (z możliwością rozliczenia odpisu amortyzacyjnego w kosztach uzyskania przychodów).