Orzecznictwo w Sprawach Samorządowych – 02/2023

W drugim numerze kwartalnika polecamy Państwa uwadze przede wszystkim:

Brak uzasadnienia uchwały w przedmiocie wygaśnięcia mandatu radnego jako istotne naruszenie prawa – glosa aprobująca do wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z 11 stycznia 2023 r. (III OSK 351/22)

• dr hab. Paweł Daniel, profesor Uniwersytetu Humanistycznospołecznego SWPS

Glosowany wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 11.01.2023 r., III OSK 351/22, potwierdza konieczność uzasadnienia przez radę gminy uchwały w przedmiocie wygaśnięcia mandatu radnego. Obowiązek ten, który nie wynika bezpośrednio z obowiązujących przepisów prawa, musi być postrzegany w kategoriach istotnych gwarancji procesowych dla osób, których statut radnego jest w ten sposób kwestionowany. Jedynie wyczerpujące uzasadnienie uchwały w przedmiocie wygaśnięcia mandatu radnego umożliwia odtworzenie procesu stosowania prawa przez organy samorząd terytorialnego, a w konsekwencji dokonanie oceny, czy stanowisko zajęte przez radę zostało oparte na prawidłowo ustalonym stanie faktycznym oraz właściwie zinterpretowanej normie prawa materialnego. Dlatego też ewentualny brak uzasadnienia uchwały w przedmiocie wygaśnięcia mandatu radnego stanowi brak kwalifikowany, który może skutkować stwierdzeniem jej nieważności.

(Nie)dyskryminacyjne zasady ustalania wysokości opłat za korzystanie z przystanków komunikacyjnych i dworców – glosa częściowo krytyczna do wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu z 26 kwietnia 2023 r. (III SA/Po 1053/22)

• dr Maciej Hadel, asesor sądowy oraz adiunkt na Wydziale Administracji i Nauk Społecznych Politechniki Warszawskiej.

Przedmiotem glosy jest częściowo krytyczna ocena wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu z 26.04.2023 r., III SA/Po 1053/22. W glosowanym orzeczeniu sąd przyjął, że niedyskryminujące zasady przy ustalaniu stawek opłat dla wszystkich operatorów i przewoźników muszą uwzględniać zapewnienie traktowania wszystkich przewoźników w sposób równorzędny, co jednocześnie – w jego ocenie – stoi w sprzeczności z ustaleniem stawki na jednolitym poziomie. Powyższe stanowisko wymaga bardziej pogłębionego komentarza i osadzenia tych rozważań w już istniejącym orzecznictwie sądów administracyjnych i dorobku doktryny.

Niedopuszczalność przeniesienia decyzji administracyjnej zezwalającej na usunięcie drzewa lub krzewu wydanej na podstawie przepisów ustawy o ochronie przyrody na rzecz innego podmiotu – glosa aprobująca do wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z 23 września 2016 r. (II OSK 3119/14)

• Aleksander Hyżorek, asystent na SWPS Uniwersytecie Humanistycznospołecznym.

Glosowane orzeczenie dotyczy problemu przenoszalności decyzji administracyjnej zezwalającej na usunięcie drzewa lub krzewu na rzecz innego podmiotu. W artykule poruszono tematykę sukcesji administracyjnoprawnej i omówiono jej podział na sukcesję uniwersalną i sukcesję singularną. Przedstawiono również prawne uwarunkowania związane z przenoszalnością decyzji administracyjnych, w tym wskazano przykłady, w których ustawodawca dopuścił taką możliwość. Glosę zakończono postulatem de lege ferenda odnoszącym się do problemu przenoszalności decyzji zezwalającej na usunięcie drzewa lub krzewu. Analiza przepisów odnoszących się do zagadnienia przenoszalności decyzji administracyjnych oraz stanowiska prezentowanego w wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z 23.09.2016 r., II OSK 3119/14, wskazuje na prawidłowość powyższej tezy.

Stosowanie art. 61 ust. 1 pkt 1 i 2 w zw. z ust. 3 ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym w sprawach ustalania warunków zabudowy dla farm fotowoltaicznych – glosa aprobująca do wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi z 15 lutego 2023 r. (II SA/Łd 48/23)

• dr Dominik J. Kościuk, adiunkt w Katedrze Prawa i Postępowania Administracyjnego na Wydziale Prawa Uniwersytetu w Białymstoku, etatowy członek Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Białymstoku.

W prezentowanej glosie do wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi z 15.02.2023 r., II SA/Łd 48/23, poddano ocenie zagadnienie zastosowania art. 61 ust. 1 pkt 1 i 2 w zw. z ust. 3 ustawy z 27.03.2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym w sprawach dotyczących ustalania warunków zabudowy dla farm fotowoltaicznych oraz – ogólnie – odnawialnych źródeł energii. Zdaniem autora na aprobatę zasługuje teza o braku możliwości zastosowania w takich sprawach dyspozycji określonej w art. 61 ust. 1 pkt 1 i 2 rzeczonej ustawy bez względu na wielkość i parametry techniczne instalacji służącej do pozyskiwania odnawialnych źródeł energii.

W sprawie trybu wyboru młodzieżowej rady gminy – glosa aprobująca do wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gorzowie Wielkopolskim z 15 czerwca 2022 r. (II SA/Go 225/22)

• dr Marcin Rulka, wykładowca w Wyższej Szkole Kadr Menedżerskich w Koninie. ORCID: https://orcid.org/0000-0002-2617-2148; e-mail: marcinrulka2@o2.pl

Glosowany wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gorzowie Wielkopolskim z 15.06.2022 r., II SA/Go 225/22, dotyczy problematyki statutowej regulacji prawnej wyborów do młodzieżowej rady gminy. W przedmiotowej sprawie Rada Gminy wydała uchwałę w sprawie powołania Młodzieżowej Rady Gminy, do której został załączony Statut Młodzieżowej Rady Gminy, którego załącznikiem była Ordynacja Wyborcza Młodzieżowej Rady Gminy. Sąd orzekł, że z treści uchwały wynika, iż nie zawiera ona obowiązkowych regulacji składających się na treść uchwały powołującej młodzieżową radę gminy. Zaskarżony akt w opinii sądu zawiera przepisy, które w sposób sprzeczny w intencją ustawodawcy modyfikują bierne i czynne prawo wyborcze do młodzieżowej rady gminy. Powyższe uchybienia stanowiły istotne naruszenie prawa w rozumieniu art. 91 ust. 4 ustawy z 8.03.1990 r. o samorządzie gminnym, co obligowało sąd do stwierdzenia nieważności uchwały w całości. Zdaniem autora glosy kluczowe jest ustalenie sądu administracyjnego, zgodnie z którym niedopuszczalne jest uzależnienie przyznania prawa do głosowania i kandydowania od uczęszczania do szkoły podstawowej w gminie, w której powołana została młodzieżowa rady gminy. Powoduje to, że głosować i kandydować w wyborach tego organu nie mogą osoby zamieszkujące na terenie gminy, w której powołano ten organ, lecz uczęszczające do szkoły podstawowej w innej gminie. Sąd, orzekając o niedopuszczalności takiego rozwiązania, niestety nie powołał się na konkretne przepisy ustawowe, które zostały naruszone.