Orzecznictwo Sądów Polskich – 06/2023

W CZERWCOWYM NUMERZE „ORZECZNICTWA SĄDÓW POLSKICH” REDAKCJA POLECA:

Nadużycie prawa do żądania zachowku. Glosa do wyroku Sądu Najwyższego – Izba Cywilna z dnia 28 marca 2018 r., V CSK 428/17

• dr hab. Tomasz Justyński, LL.M., profesor Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu – kierownik Katedry Prawa Cywilnego, Wydział Prawa i Administracji

Tematyka zachowku – jako jednej z instytucji prawa spadkowego – jest zawsze aktualna i budzi zainteresowanie. Glosator zauważa, że jak każde wykonywanie prawa podmiotowego również domaganie się zapłaty zachowku podlega ocenie przez pryzmat nadużycia prawa, więc wykazuje, że zmiana stanowiska Sądu Najwyższego, z dotychczasowej akceptacji dla dopuszczalności oceny żądania zapłaty zachowku z perspektywy art. 5 Kodeksu cywilnego na stanowisko wykluczające taką ocenę, nie jest właściwa. Wskazuje, że trudno nie dostrzec między innymi tego, iż pogląd Sądu Najwyższego prezentowany w glosowanym wyroku nadmiernie umacnia pozycję uprawionego do zachowku, co nie odpowiada już dzisiejszym (zmienionym zasadniczo po 1990 r.) relacjom społecznym i gospodarczym w Polsce.

Ustalenie odszkodowania za grunt warszawski. Glosa do uchwały Sądu Najwyższego – Izba Cywilna z dnia 30 czerwca 2020 r., III CZP 71/19

• prof. dr hab. Maciej Kaliński – kierownik Katedry Prawa Cywilnego, Wydział Prawa i Administracji, Uniwersytet Warszawski

Rozważania glosatora koncentrują się na ocenie zasadności ustalania odszkodowania za wadliwe decyzje wydawane w odniesieniu do tzw. gruntów warszawskich z uwzględnieniem hipotetycznej legalnej decyzji, która byłaby wydana w dacie wydania decyzji wadliwej. Autor odrzuca taką możliwość, ponieważ konstrukcja hipotetycznego stanu majątku poszkodowanego musi uwzględniać realia obrotu, a te przemawiają przeciw przyjęciu, że doszłoby wówczas do wydania decyzji zgodnej z prawem. Ponadto w ramach ustalania stanu hipotetycznego przy ustalaniu odpowiedzialności za wadliwą decyzję nie można stosować modelu właściwego dla odpowiedzialności za niewydanie legalnej decyzji.

Środki na rachunku bankowym jako dowód rzeczowy. Glosa do uchwały Sądu Najwyższego – Izba Karna z dnia 9 listopada 2021 r., I KZP 3/21

• dr hab. Jacek Izydorczyk, profesor Uniwersytetu Łódzkiego – Katedra Postępowania Karnego i Kryminalistyki, Wydział Prawa i Administracji; adwokat. ORCID: https://orcid.org/0000-0001-7275-8150

W glosie omówiono bardzo ważne i aktualne zagadnienie traktowania środków pieniężnych zgromadzonych na rachunku bankowym jako dowodu rzeczowego. Autor zauważa, że widoczna jest wyraźna tendencja do zwiększania represyjności prawa w Polsce między innymi w tym zakresie oraz przedstawia wniosek końcowy, iż dokonuje się niebezpieczna i szeroko zakrojona zmiana prawa „w tym duchu”. W konsekwencji następuje to kosztem gwarancji samego prawa demokratycznego państwa.

W NUMERZE PONADTO:

• Skarga kasacyjna w sprawie o wpis hipoteki przymusowej w księdze wieczystej. Glosa do postanowienia Sądu Najwyższego – Izba Cywilna z dnia 28 stycznia 2021 r., I CSK 618/20, Tomasz Czech
• Granice interpretacji treści pisma procesowego na korzyść podmiotu nieprofesjonalnego. Glosa do postanowienia Sądu Najwyższego – Izba Karna z dnia 20 stycznia 2022 r., IV KZ 56/21, Marcin Raźny
• Umowa o pracę wspólnika – członka zarządu spółki kapitałowej jako tytuł podlegania ubezpieczeniom społecznym. Glosa do wyroku Sądu Najwyższego – Izba Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 13 października 2021 r., III USKP 65/21, Sebastian Koczur
• Określenie z mocą wsteczną mającego zastosowanie ustawodawstwa. Glosa do wyroku Sądu Najwyższego – Izba Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 23 czerwca 2021 r., I USKP 40/21, Izabela Florczak
• Legitymacja cedenta do dochodzenia ustalenia odszkodowania za wywłaszczenie nieruchomości w postępowaniu administracyjnym. Glosa do uchwały składu siedmiu sędziów Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 30 czerwca 2022 r., I OPS 1/22, Marta Romańska
• Możliwość zbycia roszczenia publicznoprawnego w drodze czynności cywilnoprawnej. Glosa do uchwały składu siedmiu sędziów Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 30 czerwca 2022 r., I OPS 1/22, Marek Szubiakowski
• Przelew wierzytelności jako źródło interesu prawnego w sprawie o ustalenie odszkodowania za nieruchomość. Glosa do uchwały składu siedmiu sędziów Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 30 czerwca 2022 r., I OPS 1/22, Piotr Przybysz