Orzecznictwo Sądów Polskich – 05/2023

W MAJOWYM NUMERZE „ORZECZNICTWA SĄDÓW POLSKICH” REDAKCJA POLECA:

Wydłużenie z mocą wsteczną terminu przedawnienia karalności. Glosa do uchwały składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z 14 września 2022 r., I KZP 9/22

• prof. dr hab. Marek Kulik – Katedra Prawa Karnego i Kryminologii, Instytut Nauk Prawnych, Wydział Prawa i Administracji, Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie

Glosowana uchwała ma poważne znaczenie praktyczne. Autor zauważa, że błędne jest stanowisko Sądu Najwyższego, iż – określone w art. 15zzr ust. 6 ustawy z 2.03.2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (Dz.U. poz. 374 ze zm.) – wstrzymanie od 31.03.2020 r. biegu terminu przedawnienia karalności w sprawach o przestępstwa, przestępstwa i wykroczenia skarbowe oraz w sprawach o wykroczenia dotyczy przedawnienia karalności tych czynów zabronionych niezależnie od tego, czy zostały popełnione począwszy od 31.03.2020 r., czy też przed tą datą. Glosator podkreśla, że pogląd ten narusza konstytucyjną zasadę ochrony zaufania, a ewentualne wydłużanie z mocą wsteczną terminów przedawniania jest możliwe wyłącznie na podstawie wyraźnej klauzuli ustawowej podlegającej ocenie pod kątem zgodności z art. 2 Konstytucji. W przywołanej ustawie z 31.03.2020 r. nie było żadnej klauzuli retroaktywności, nie można więc uznać, że klauzula taka była zgodna z Konstytucją Rzeczypospolitej Polskiej. W braku takiej klauzuli należy więc uznać, że wstrzymanie biegu przedawnienia dotyczyło wyłącznie czynów popełnionych od 31.03.2020 r.

Kryteria oceny legalności decyzji administracyjnej nakładającej karę pieniężną za naruszenie rozporządzenia ustanawiającego ograniczenia praw i wolności obywatelskich. Glosa do wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 4 marca 2022 r., II GSK 38/22

• dr Aleksander Jakubowski – adiunkt, Katedra Prawa i Postępowania Administracyjnego, Wydział Prawa i Administracji, Uniwersytet Warszawski
• dr Janusz Roszkiewicz – adiunkt, Zakład Praw Człowieka, Wydział Prawa i Administracji, Uniwersytet Warszawski

Komentowanym wyrokiem Naczelny Sąd Administracyjny zakwestionował praktykę władzy wykonawczej ograniczania konstytucyjnych wolności – w analizowanym przypadku wolności działalności gospodarczej – przepisami aktu podustawowego. Zjawisko to nasiliło się w okresie epidemii COVID-19 i wiązało się z nakładaniem przez organy inspekcji sanitarnej kar pieniężnych na podstawie rozporządzenia. Omawiany wyrok stanowi potwierdzenie, że stan epidemii nie jest stanem nadzwyczajnym, w związku z czym nie może uzasadniać zawieszenia obowiązywania konstytucyjnych praw i wolności.

Przedmiotowy zakres przerwania biegu przedawnienia przez wytoczenie powództwa w sprawach z zakresu prawa pracy. Glosa do postanowienia Sądu Najwyższego – Izba Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z 15 grudnia 2021 r., III PUNPP 1/21

• Marcin Dziurda – adiunkt, Katedra Postępowania Cywilnego, Wydział Prawa i Administracji, Uniwersytet Warszawski

Glosa co do zasady aprobuje postanowienie Sądu Najwyższego, w którym przyjęto, że wytoczenie powództwa przez pracownika przerywa bieg przedawnienia co do całości roszczenia, jeżeli w pozwie pracownik jednoznacznie wyraża wolę uzyskania całego przysługującego mu świadczenia (nagrody jubileuszowej), ale podana przezeń kwota należności ma orientacyjny charakter, a do precyzyjnego jej określenia konieczne jest zapoznanie się z dokumentacją prowadzoną przez pracodawcę i ewentualnie zasięgnięcie opinii biegłego sądowego z zakresu płac. Zwrócono jednak uwagę, że nie można uogólniać tezy, iż pozew o odszkodowanie przerywa bieg przedawnienia także dla kwoty, o jaką poszkodowany podwyższył swe żądanie w trakcie procesu wskutek – opartych na wycenie przez biegłego – ustaleń sądu dotyczących wysokości szkody. Naruszenie tej zasady nie może samo przez się uzasadniać uwzględnienia skargi o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia.

W NUMERZE PONADTO:

• Stosowanie przepisów o pełnomocnictwie do reprezentacji spółki z ograniczoną odpowiedzialnością. Glosa do uchwały Sądu Najwyższego – Izba Cywilna z dnia 12 stycznia 2022 r., III CZP 24/22, Piotr Plesiński
• Zmiana stanu prawnego jako podstawa powództwa o pozbawienie tytułu wykonawczego wykonalności. Glosa do wyroku Sądu Apelacyjnego  w Szczecinie z dnia 16 lipca 2020 r., I ACa 509/19, Arkadiusz Sadza
• Charakter prawny porozumienia zawartego między inwestorem zamierzającym nabyć akcje spółki, której akcjonariuszami są pracownicy, a zakładowymi organizacjami związkowymi działającymi w tej spółce. Glosa do uchwały składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z dnia 27 października 2021 r., III PZP 1/21, Michał Barański
• Pojęcie strony w postępowaniu administracyjnym. Glosa do wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 29 sierpnia 2022 r., I OSK 2034/20, Antoni Hanusz
• Generalne reguły kolizyjne stosowania przepisów działu IVa Kodeksu postępowania administracyjnego w postępowaniach o nałożenie administracyjnej kary pieniężnej. Glosa do uchwały Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 9 czerwca 2022 r., III OPS 1/21, Lucyna Staniszewska