Okres wypowiedzenia umowy o pracę. Kiedy złożyć wniosek?

Bez porozumienia między stronami o rozwiązaniu umowy nie można zmienić pracy przed upływem okresu wypowiedzenia. Dlatego, jeśli chcesz zmienić pracę, musisz wiedzieć, jak długo musisz pracować, zanim przeniesiesz się do nowej firmy. Okres wypowiedzenia, który otrzymujesz, pozwala twojemu dotychczasowemu pracodawcy na znalezienie nowego pracownika, a twojemu przyszłemu pracodawcy na ustalenie daty rozpoczęcia Twojej nowej pracy. Aby zapoznać się z różnymi rodzajami umów i dowiedzieć się, kiedy należy je stosować, przeczytaj poniższy artykuł.

Na skróty

Jakie są rodzaje umów o pracę?

Umowa o pracę jest dokumentem, w którym pracownik zobowiązuje się do wykonywania pracy określonego rodzaju na rzecz pracodawcy pod jego kierownictwem oraz w miejscu i czasie wyznaczonym przez pracodawcę. W zamian pracodawca zobowiązuje się do zatrudnienia pracownika za wynagrodzeniem. Kodeks pracy definiuje kilka rodzajów umów o pracę:

na czas nieokreślony,
na czas określony, w tym umowa na zastępstwo,
na okres próbny.

Umowa o pracę powinna być zawsze zawarta w formie pisemnej. W przeciwnym razie pracodawca musi potwierdzić pracownikowi na piśmie uzgodnienia dotyczące stron umowy, charakteru umowy i jej warunków najpóźniej w dniu rozpoczęcia pracy przez pracownika.

Czym jest okres wypowiedzenia?

Okres wypowiedzenia to czas między wypowiedzeniem przez drugą stronę stosunku pracy a rozwiązaniem umowy. Może być podawany w dniach, tygodniach i miesiącach. Zgodnie art. 36-36¹ ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (tekst jedn.: Dz.U. 1998 r. Nr 21, poz. 94z poźn. zm.) okres ten zależy od czasu trwania stosunku pracy z pracodawcą, tj. od stażu pracy. Staż pracy u danego pracodawcy to całkowita długość pracy u danego pracodawcy, bez względu na jakiekolwiek przerwy w tym okresie.

Kodeks pracy przewiduje trzy rodzaje rozwiązania stosunku pracy:

bez wypowiedzenia, czyli w trybie natychmiastowym,
za wypowiedzeniem,
za porozumieniem stron.

Każdą umowę o pracę może rozwiązać zarówno pracodawca, jak i pracownik. Prawo dokładnie określa okres wypowiedzenia, który należy zachować i jest zazwyczaj określony w umowie o pracę. Jeśli umowa o pracę odsyła do przepisów ustawowych, to mają one zastosowanie, w szczególności wydłużone okresy wypowiedzenia w przypadku odpowiedniego stażu pracy. Kwestie te są szczegółowo uregulowane w Kodeksie Pracy.

Wypowiedzenie musi mieć formę pisemną. Może to być również wersja elektroniczna z bezpiecznym podpisem elektronicznym weryfikowanym za pomocą kwalifikowanego certyfikatu. Należy pamiętać, że wypowiedzenie umowy w formie e-maila lub faksu nie będzie uznawane.

Wypowiedzenie umowy na czas określony i nieokreślony

Pracownik ma prawo do wypowiedzenia umowy o pracę w dowolnym momencie. Okres wypowiedzenia w przypadku umowy na czas określony jest taki sam jak w przypadku umowy na czas nieokreślony i zależy od długości zatrudnienia w firmie. Im dłuższy jest stosunek pracy, tym dłuższy jest okres wypowiedzenia. Do stażu pracy, na podstawie którego oblicza się przysługujący pracownikowi okres wypowiedzenia, wlicza się również ten okres wypowiedzenia.

Umowa za wypowiedzeniem musi być rozwiązana zgodnie z obowiązującymi przepisami. Okres ten wynosi:

2 tygodnie w przypadku pracowników zatrudnionych krócej niż 6 miesięcy,
1 miesiąc, gdy pracownik jest zatrudniony co najmniej 6 miesięcy, ale mniej niż trzy lata,
3 miesiące, gdy pracownik jest zatrudniony co najmniej 3 lata.

Wypowiedzenie umowy przez pracodawcę

W niektórych przypadkach pracodawca ma prawo sam zadecydować o skróceniu okresu wypowiedzenia. W przypadku umowy na czas nieokreślony jest to trudniejsze, ponieważ pracodawca musi podać przyczynę wypowiedzenia.

Skrócenie okresu wypowiedzenia jest możliwe w przypadku likwidacji lub upadłości przedsiębiorstwa. Taką sytuację przewiduje art. 36(1) Kodeksu pracy [Upadłość i likwidacja — skrócony okres wypowiedzenia]. Jeśli pracownik zostaje zwolniony z tego powodu lub z innego powodu, który nie leży po stronie pracownika, pracodawca może skrócić okres wypowiedzenia do maksymalnie jednego miesiąca. Należy jednak zaznaczyć, że pracodawca jest wówczas zobowiązany do wypłaty pracownikowi odszkodowania w wysokości wynagrodzenia za pozostały okres wypowiedzenia. Ten okres wypowiedzenia wlicza się do okresu zatrudnienia pracownika, który w tym czasie jest bezrobotny.

Czy pracownik może skrócić okres wypowiedzenia?

W sytuacji, gdy to pracownikowi zależy na szybszym rozwiązaniu aktualnego stosunku pracy, może on indywidualnie uzgodnić z pracodawcą wcześniejszy termin rozwiązania umowy. Jeśli ten wyrazi zgodę na zmianę ustaleń zawartych w umowie, możliwe jest jej rozwiązanie na mocy porozumienia stron. Może to być jednak trudne, zwłaszcza gdy stanowisko i zakres obowiązków mają dla firmy kluczowe znaczenie.

Czy w okres wypowiedzenia wlicza się tylko dni robocze?

Okres ten obejmuje wszystkie dni kalendarzowe. Tygodniowe okresy wypowiedzenia rozpoczynają się w dniu następującym po złożeniu wypowiedzenia i kończą się zawsze w sobotę (tj. w sobotę po upływie określonej liczby tygodni). Z kolei okresy liczone w miesiącach rozpoczynają się pierwszego dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym dokonano wypowiedzenia, a kończą ostatniego dnia tego miesiąca.

Należy pamiętać, że rozwiązanie umowy za porozumieniem stron nie wymaga okresu wypowiedzenia. W takim przypadku strony wspólnie ustalą datę rozwiązania umowy.

Praca podczas okresu wypowiedzenia

Kodeks pracy przewiduje możliwość zwolnienia pracownika z obowiązku świadczenia pracy w okresie wypowiedzenia na cały okres wypowiedzenia, ale także na jego pewną część. Rozwiązanie to stosowane jest na życzenie samego pracownika lub pracodawcy, który np. nie chce, aby nowe strategie i informacje o firmie były ujawnione na zewnątrz. Pracownicy objęci okresem wypowiedzenia często są również wykluczani z zebrań i głosowań. Jest to zatem bardzo korzystne rozwiązanie dla pracownika, ponieważ za ten okres nadal otrzymuje wynagrodzenie, które byłoby mu wypłacane, gdyby w tym czasie pracował normalnie.

Okres wypowiedzenia a urlop

Jeśli pracodawca wyśle pracownika na urlop w okresie wypowiedzenia, pracownik jest zobowiązany do wykorzystania tego urlopu. W ten sposób pracodawca może wydzielić zarówno urlop zaległy, jak i urlop bieżący. Jeżeli pracownik nie złoży w tym terminie wniosku o urlop i w konsekwencji nie wykorzysta go do końca okresu wypowiedzenia, zgodnie z Kodeksem Pracy, pracodawca jest zobowiązany do wypłaty ekwiwalentu za urlop.