Aktualności, Porady28 października 20193 stycznia 2024

Od września 2019 r. zmiany w Kodeksie pracy

7 września 2019 r. weszły w życie nowe przepisy z zakresu Kodeksu pracy, które dotyczą m.in. urlopów, minimalnego wynagrodzenia za pracę, mobbingu, dyskryminacji i równego traktowania, pracowników młodocianych, świadectw pracy, roszczeń pracowników czy też ochrony przedemerytalnej zatrudnionych.

Ustawa z 1974 roku z najnowszą nowelizacją

Kodeks pracy to akt normatywny regulujący prawa oraz obowiązki zarówno pracowników, jak i pracodawców. Obecnie w Polsce obowiązuje ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. (Dz.U. 2019 poz. 1040 ) – Kodeks pracy, składający się z 15 działów. Kolejne zmiany w przepisach Kodeksu pracy zaczęły obowiązywać od 7 września 2019 r.

Zmiany w Kodeksie pracy od września 2019 r.

Mobbing

W myśl nowelizacji przepisów, pracownik może dochodzić od pracodawcy odszkodowania również w sytuacji, gdy nie rozwiązał stosunku pracy, ale poniósł konkretną szkodę na skutek stosowanych wobec niego działań mobbingowych (art. 94 § 4 k.p.). Dotychczas jedynie pracownik, który na skutek działań mobbingowych rozwiązał umowę o pracę, miał prawo dochodzić od pracodawcy odszkodowania (wysokość odszkodowania nie niższa niż minimalne wynagrodzenie za pracę).

Dyskryminacja i równe traktowanie

Zmiany w Kodeksie pracy od września 2019 r. obejmują kwestie związane z dyskryminacją i równym traktowaniem. Mówią o tym art. 11(3) i art. 18(3a) § 1 Kodeksu pracy, z których usunięto odpowiednio zapisy „a także ze względu na” oraz „a także bez względu na”. Zgodnie z nowelizacją, każde nieuzasadnione obiektywnymi przyczynami nierówne traktowanie pracownika będzie uznawane za dyskryminację. Przed zmianami legislacyjnymi dyskryminację stanowiło wyłącznie gorsze traktowanie pracownika ze względu na jakąś jego osobistą cechę lub czynniki niezwiązane z wykonywaną pracą. Za dyskryminacje nie uznawano nierówności wynikające z przyczyn innych niż uznane za dyskryminujące, czego efektem było nieuzasadnione zróżnicowanie sytuacji prawnej pracowników, wobec których pracodawca naruszał zakaz równego traktowania w trakcie zatrudnienia.

Nowe uprawnienia dla członków rodziny

Zmiany w Kodeksie pracy od września 2019 r. przewidują rozszerzenie kręgu osób uprawnionych do urlopu macierzyńskiego oraz urlopu rodzicielskiego o pracownika, innego niż pracownik-ojciec wychowujący dziecko, a więc członka najbliższej rodziny (np. dziadek, babcia, brat, siostra). Takie osoby z najbliższej rodziny zyskują szczególne uprawnienia związane z korzystaniem z urlopu macierzyńskiego oraz rodzicielskiego. Zostają objęci ochroną przed zwolnieniem (art. 177 § 5 Kodeksu pracy), bezpośrednio po wykorzystaniu urlopu macierzyńskiego będą mogli skorzystać z urlopu wypoczynkowego (art. 163 § 3 Kodeksu pracy), mają prawo żądać przywrócenia do pracy oraz wynagrodzenia za czas, gdy pozostawali bez pracy, w razie wypowiedzenia umowy na czas określony z naruszeniem przepisów (art. 47 i art. 57 § 2 Kodeksu pracy), a także będzie im przysługiwać roszczenie o odszkodowanie, roszczenie o uznanie wypowiedzenia za bezskuteczne lub roszczenie o przywrócenie do pracy w przypadku naruszenia przepisów o wypowiedzeniu umowy o pracę na czas nieokreślony w trakcie urlopu macierzyńskiego/ rodzicielskiego (art. 50 § 5 Kodeksu pracy).

Świadectwo pracy

Zgodnie ze zmianami w prawie pracy, wydłużone zostały terminy związane ze sprostowaniem świadectwa pracy na wniosek pracownika. Gdy pracownik dostrzeże błędy w swoim świadectwie pracy, może wystąpić o jego sprostowanie. Po zmianach w Kodeksie pracy pracownik może w ciągu 14 dni od otrzymania świadectwa pracy wystąpić z wnioskiem do pracodawcy o sprostowanie informacji w dokumencie. W sytuacji, gdy pracodawca nie uwzględni takiego wniosku, pracownik będzie miał 14 dni na skierowanie sprawy do sądu. W przypadku niezawiadomienia przez pracodawcę o odmowie dokonania sprostowania świadectwa pracy, pracownik ma prawo wnieść żądanie sprostowania swojego świadectwa pracy do sądu pracy (art. 97 § 2(1) Kodeksu pracy). Po zmianach legislacyjnych pracodawca ma obowiązek wydania pracownikowi świadectwa pracy w dniu rozwiązania lub wygaśnięcia stosunku pracy.

Wynagrodzenie dla pracowników młodocianych

Po wejściu w życie zmian w prawie pracy wynagrodzenie osoby młodocianej (między 15 a 18 rokiem życia) pracującej w trakcie nauki zawodu wyniesie nie mniej niż 5 proc. w pierwszym roku nauki, nie mniej niż 6 proc. w drugim roku nauki oraz nie mniej niż 7 proc. w trzecim roku nauki. Pracodawca może ubiegać się o refundację tej podwyżki z Funduszu Pracy. Szczegółowe informacje na ten temat znajdują się w §19 Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 28 maja 1996 r. w sprawie przygotowania zawodowego młodocianych i ich wynagradzania (t.j. Dz. U. z 2018 r. poz. 2010 z późn. zm.).