Wrześniowa nowelizacja ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym z 2023. Co mówi, kiedy weszły zmiany?
W roku 2023 polski system planowania przestrzennego przeszedł znaczące zmiany za sprawą ustawy z dnia 7 lipca 2023 r. o zmianie ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 1688), której pierwsze przepisy weszły w życie już 24 września tego samego roku. Nowelizacja ta, opracowana z myślą o zwiększeniu efektywności i przejrzystości procesów urbanistycznych, wprowadza szereg istotnych zmian, które będą wprowadzane stopniowo. Mają one kluczowe znaczenie dla jednostek samorządu terytorialnego, inwestorów oraz mieszkańców, wprowadzając nowe regulacje, mające usprawnić proces planowania przestrzennego w Polsce.
Na skróty
1. Plan ogólny zamiast studium
Zmiana ta wprowadza plan ogólny zastępujący dotychczasowe studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy. Plan ogólny będący aktem prawa miejscowego stanowi podstawę do uchwalania planów miejscowych oraz wydawania decyzji o warunkach zabudowy. Wymaga to od gmin:
- określenia stref planistycznych,
- określenia gminnych standardów urbanistycznych oraz dostępności urbanistycznej,
- ustalenia obszarów uzupełnienia zabudowy.
Pozwala również określić obszary zabudowy śródmiejskiej.
Gminy mają czas do końca 2025 roku na sporządzenie tych planów, co jest wyzwaniem ze względu na krótki termin i konieczność przygotowania dokumentów zgodnie z potrzebami mieszkańców.
2. Zintegrowane plany inwestycyjne
Zintegrowane plany inwestycyjne to innowacyjne narzędzie mające na celu ułatwienie realizacji dużych projektów inwestycyjnych. Są one odpowiedzią na potrzebę koordynacji działań związanych z wyposażeniem inwestycji w niezbędną infrastrukturę. Plan taki, opracowywany na wniosek inwestora, po uchwaleniu przez radę gminy, pozwala uchylić odpowiednią część planu miejscowego, otwierając tym samym drogę do szybszej realizacji inwestycji. Kluczowym elementem jest umowa urbanistyczna definiująca zobowiązania inwestora wobec gminy, w tym pokrycie kosztów uchwalenia planu oraz wkład w rozwój infrastruktury publicznej. To rozwiązanie ma na celu nie tylko przyspieszenie procesu inwestycyjnego, ale także zapewnienie, że inwestycje te będą służyć szeroko rozumianemu dobru publicznemu.
3. Warunki zabudowy ze zmianami
W ramach nowelizacji ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym szczególną uwagę zwrócono na warunki zabudowy odgrywające kluczową rolę w kształtowaniu przestrzeni miejskiej oraz wiejskiej. Zmiany te mają na celu usprawnienie, a tym samym przyspieszenie procesów inwestycyjnych, jednocześnie zwiększając ich transparentność.
Obecnie, warunki zabudowy ustalane są bezterminowo. Wszystkie decyzje, które zyskają moc prawną przed 31 grudnia 2025 roku, zachowują swoją nieograniczoną ważność. Z kolei decyzje dotyczące warunków zabudowy, które zostaną uprawomocnione po tej dacie, będą obowiązywać przez 5 lat od momentu uzyskania statusu prawomocności.
Dodatkowo wprowadzono precyzyjne wytyczne dotyczące obszaru analizowanego na potrzeby sporządzenia analizy urbanistycznej, gdzie maksymalna odległość została ograniczona do 200 metrów. Jest to istotne z punktu widzenia zarządzania przestrzennego, gdyż pozwala na bardziej szczegółowe i skoncentrowane planowanie, które lepiej odpowiada lokalnym potrzebom oraz specyfikacji terenu.
4. Obszary uzupełnienia zabudowy
W nowelizacji ustawy wprowadzono pojęcie obszarów uzupełnienia zabudowy mające zapobiegać rozprzestrzenianiu się zabudowy. Decyzje o warunkach zabudowy będą wydawane tylko dla wyznaczonych obszarów, co pozwoli lepiej planować przestrzeń i chronić tereny o szczególnych walorach przyrodniczych czy krajobrazowych. Jest to odpowiedź na potrzebę harmonijnego współistnienia rozwoju infrastruktury z zachowaniem wartości środowiskowych oraz estetycznych. Zmiana ta ma również na celu ograniczenie przypadkowego rozwoju urbanistycznego, który może prowadzić do problemów komunikacyjnych, ekologicznych i społecznych.
więcej publikacji w ofercie księgarni Profinfo.pl
5. Uproszczona partycypacja społeczna
Partycypacja społeczna jest fundamentem demokratycznego procesu planowania przestrzennego. Nowelizacja ustawy wprowadza uproszczenia w tym zakresie, mające na celu zwiększenie zaangażowania społeczeństwa w procesy decyzyjne. Uwagi w ramach konsultacji społecznych będą mogły być składane elektronicznie, co jest odpowiedzią na współczesne trendy i oczekiwania obywateli. Ponadto, nowe przepisy nakładają na samorządy obowiązek organizowania konsultacji w sposób dostępny oraz wygodny dla mieszkańców zwiększając tym samym ich uczestnictwa w procesie kształtowania przestrzeni, w której żyją.
6. Nieodpłatny rejestr urbanistyczny
Nowelizacja ustawy przewiduje stworzenie nieodpłatnego Rejestru Urbanistycznego, dostępnego online, który będzie służył jako centralne źródło informacji i danych planistycznych. Jest to krok milowy w kierunku cyfryzacji oraz transparentności procesów urbanistycznych. Zadaniem rejestru jest ułatwienie mieszkańcom i profesjonalistom z branży dostępu do potrzebnych dokumentów.
Samorządy będą miały obowiązek zamieszczania w rejestrze szerokiego zakresu danych, ułatwiając wymianę informacji i przyczyniając się do zwiększenia efektywności procesów planistycznych. Wprowadzenie go ma nastąpić w 2026 roku, jest odpowiedzią na rosnące potrzeby związane z szybkim dostępem do aktualnych danych.
Powyższe punkty są odpowiedzią na zmieniające się potrzeby zarówno mieszkańców, jak i samorządów w kontekście dynamicznego środowiska urbanistycznego. Jeśli chcesz poznać wszystkie zmiany będące skutkiem nowelizacji ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym z 2023 roku, zapraszamy do naszej księgarni. Znajdziesz w niej liczne książki oraz ebooki wyjaśniające nie tylko omawiane dziś zagadnienia, ale również publikacje dotyczące prawa czy administracji.
Dzięki nam zawsze będziesz na bieżąco!
