Lekarz w procesie karnym
Tajemnica lekarska chroni prywatność pacjenta również w procesie karnym
Lekarz nie jest tylko gwarantem zdrowia i życia pacjenta. Z uwagi na intymny, a nierzadko wstydliwy, charakter informacji ujawnianych w gabinecie lekarskim, lekarz pozostaje również strażnikiem prywatności i godności pacjenta. Właściwa ochrona tajemnicy lekarskiej jest koniecznym elementem skutecznego procesu diagnozy i leczenia. Tylko w warunkach pełnej poufności, pacjent może przekazać lekarzowi wszystkie niezbędne informacje o swoim stanie zdrowia, bez obawy o to, że zostaną one ujawnione osobom postronnym.
Z powyższych założeń wynika, iż na lekarzu ciąży generalny obowiązek czynnej ochrony informacji objętych tajemnicą lekarską przed nieuprawnioną ingerencją w ich treść. Obowiązek ten jest nieograniczony w czasie (obowiązuje również po śmierci pacjenta) i dotyczy wszystkich aspektów życia społecznego, w tym procesów sądowych czy postępowań przed organami administracji publicznej.
„Lekarz w procesie karnym jako gwarant tajemnicy lekarskiej” autorstwa Marcina Burdzik
Kiedy można zwolnić lekarza z tajemnicy zawodowej?
W obowiązującym obecnie Kodeksie postępowania karnego, możliwość zwolnienia lekarza z obowiązku zachowania tajemnicy zawodowej ma charakter wyjątkowy. Przepisy pozwalają sądowi na takie zwolnienie w ściśle określonych przypadkach, tj. jedynie wtedy, gdy wymaga tego dobro wymiaru sprawiedliwości, a okoliczności nie mogą być ustalone na podstawie innych dowodów.
Lekarz może uczestniczyć w procesie karnym w różnym charakterze – m.in. jako oskarżony, podejrzany, pokrzywdzony, oskarżyciel prywatny (posiłkowy), świadek czy biegły. Niezależnie od przypisanej roli procesowej, tajemnica lekarska w każdym przypadku wpływa modyfikująco na zakres posiadanych przez lekarza praw i obowiązków procesowych. Wpływ ten nie jest jednakowy. Tajemnica lekarska może pozostawać w kolizji z innymi obowiązkami procesowymi (np. obowiązkiem złożenia zeznań), albo ustępować wobec konkretnych uprawnień procesowych (np. wobec prawa do obrony). Jednocześnie zwolnienia z tajemnicy lekarskiej może dokonać sam pacjent, a po jego śmierci także jego osoby najbliższe (np. małżonek, rodzeństwo, dzieci), co również wpływa na procesowy reżim i sposób ochrony wskazanej tajemnicy.
Znajomość wspomnianych relacji jest niezbędna dla zapewnienia prawidłowej ochrony informacji objętych tajemnicą lekarską w toku każdego konkretnego procesu karnego. Zagadnienia te zostały przeanalizowane i opisane w monografii mojego autorstwa pt. Lekarz w procesie karnym jako gwarant tajemnicy lekarskiej. Niniejsza książka jest przeznaczona zarówno dla lekarzy, którzy z różnych względów mogą stać się uczestnikami procesu karnego, jak i dla obrońców, pełnomocników procesowych stron, sędziów czy prokuratorów uczestniczących w procesach, w których udział biorą lekarze zobligowani do zachowania tajemnicy lekarskiej.
Więcej na ten temat w książce Marcina Burdzik „Lekarz w procesie karnym jako gwarant tajemnicy lekarskiej„
Marcin Burdzik – lekarz, prawnik. Doktorant w Szkole Doktorskiej Uniwersytetu Śląskiego, członek Zespołu Prawa Karnego Procesowego w Instytucie Nauk Prawnych na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Śląskiego, młodszy asystent w Centrum Psychiatrii im. dr. K. Czumy w Katowicach, gdzie odbywa specjalizację z psychiatrii dorosłych. Prelegent licznych konferencji naukowych, autor publikacji naukowych z zakresu prawa medycznego.
