Jak przetrwać kryzys w branży reklamowej – poradnik prawny

Jak przetrwać kryzys w branży reklamowej – poradnik prawny.

Pogłębiający się kryzys gospodarczy w związku z pandemią
COVID-19 dotknął w zasadzie każdą gałąź gospodarki. W wyniku nałożonych przez Państwo obostrzeń i zakazów będących pochodną rozprzestrzeniania się wirusa SARS-CoV-2 przedsiębiorstwa odczuły spadek płynności gospodarczej.

Przedsiębiorcy tracą pieniądze na każdym z rynków, zarówno pod względem sprzedaży krajowej, jak i zagranicznej. W celu przeciwdziałania upadkom firm oraz ratowania sytuacji gospodarki każde z państw wprowadza różne formy wsparcia organizacyjnego i finansowego dla najbardziej stratnych firm.

W Polsce w ramach łagodzenia skutków kryzysu dnia 31.03.2020 r. opublikowana została tzw. Tarcza antykryzysowa. Zawiera ona wiele propozycji i instytucji skierowanych m .in . do firm o różnej skali, których celem jest przede wszystkim ochrona miejsc pracy oraz zachowanie płynności finansowej. W opracowaniu opisaliśmy najkorzystniejsze mechanizmy z punktu widzenia średnich i dużych przedsiębiorstw, ze szczególnym uwzględnieniem przedsiębiorstw z branży reklamowej. Publikacja zawiera również regulacje prawne wprowadzone w ustawie o szczególnych instrumentach wsparcia w związku z rozprzestrzenianiem się wirusa SARS-CoV-2 nazywanej potocznie Tarczą 2.0.

Niniejszy tekst uwzględnia stan prawny obowiązujący na dzień jego ukończenia, tj. 8.05.2020 r.

Redakcja: Wojciech Kapica
Wojciech Kapica, Piotr Kawiak, Wojciech Stawnicki, Paweł Stępniak

Na skróty

Zagadnienia sektorowe

Zgodnie z rozporządzeniem w sprawie ustanowienia określonych ograniczeń, nakazów i zakazów w związku z wystąpieniem stanu epidemii ograniczone zostało przemieszczanie się po terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Licznym obostrzeniom poddane zostało również przekraczanie granicy państwowej.

Prawo umów

Z punktu widzenia branży MICE istotnym zagadnieniem jest kwestia realizacji umów. Ustawa w tym względzie zawiera szczątkowe regulacje, odnoszące się jedynie do umów realizowanych w ramach zamówień bazujących na Prawie zamówień publicznych. W przypadku umowy z zakresu Prawa zamówień publicznych ustawa przewiduje, że strony informują się wzajemnie o wpływie okoliczności związanych z epidemią na należyte wykonanie umowy, dokumentując niekorzystny wpływ poprzez odpowiednie dokumenty. W ramach tego mechanizmu strony muszą wykazać również wpływ epidemii na naliczanie kar umownych. Zamawiający uzyskał uprawnienie do modyfikacji umowy w przypadku, gdy jej wykonanie napotkało trudności z powodu COVID-19. W związku z tym może on m.in.:

zmienić termin wykonania zawartej umowy w całości lub części,
czasowo zawiesić wykonywanie zawartej umowy,
zmienić sposób wykonywania dostaw,
zmienić zakres świadczenia wykonawcy i proporcjonalną zmianę wynagrodzenia.

Wzrost wynagrodzenia spowodowany każdą kolejną zmianą nie może jednak przekraczać 50% wartości pierwotnej umowy.

Modyfikacja terminów w zakresie zwrotu niespełnionego świadczenia

Instrumentem, jaki przewidziany został z myślą o przedsiębiorcach prowadzących działalność związaną z organizacją wystaw i kongresów, w tym z udostępnieniem pomieszczeń i powierzchni na imprezy targowe, szkolenia lub egzaminy, oraz organizujących wystawy tematyczne lub imprezy plenerowe, jest wydłużenie czasu, w jakim przedsiębiorca zobowiązany jest do zwrotu środków wpłaconych przez klienta na poczet organizacji tego typu imprezy w przypadku jej rozwiązania. Okres na zwrot ulega wydłużeniu do 180 dni, licząc od dnia odstąpienia od umowy, zgodnie z art. 15zp u.COVID-19.

Jak przetrwać kryzys? Poradnik prawny dla średnich i dużych przedsiębiorstw

Możliwość konwersji niespełnionego świadczenia na voucher

Jednocześnie przedsiębiorca może zaproponować klientowi rozwiązanie alternatywne w postaci vouchera. W przypadku gdy klient zgodzi się na konwersję należności na voucher, rozwiązanie umowy nie dochodzi do skutku. Voucher, o wartości nie niższej niż kwota wpłacona na poczet realizacji usługi, można zrealizować w terminie roku od dnia pierwotnej imprezy na poczet innych wydarzeń w obszarze działalności przedsiębiorcy.

Obowiązek zgłoszenia do ZUS umów o dzieło

Z uwagi na specyfikę branży MICE należy podkreślić, że specustawa koronawirusowa wprowadza szczególny obowiązek względem
przedsiębiorcy zlecającego dzieło osobie, z którą nie pozostaje on w stosunku pracy lub jeżeli w ramach takiej umowy wykonujący dzieło nie wykonuje pracy na rzecz przedsiębiorcy będącego pracodawcą. Umowa taka, zgodnie z art. 22 Tarczy, podlega zgłoszeniu do ZUS w terminie 7 dni od zawarcia. Zgodnie z uzasadnieniem do projektu ustawy umożliwia to ZUS-owi weryfikację obowiązku ubezpieczeń społecznych względem osób wykonujących tego typu umowy.

Kwestie pracownicze

Skrócony czas pracy

Przedsiębiorca, u którego wystąpił spadek obrotów gospodarczych wskutek epidemii, może:

zmniejszyć dobowy czas nieprzerwanego odpoczynku pracowników do nie mniej niż 8 godzin oraz tygodniowy czas nieprzerwanego odpoczynku do nie mniej niż 32 godzin (w tym minimum 8 godzin nieprzerwanego odpoczynku dobowego); lub
zawrzeć porozumienie o wprowadzeniu systemu równoważnego czasu pracy, który zakłada przedłużenie dobowego wymiaru czasu pracy nie więcej niż do 12 godzin w okresie rozliczeniowym nieprzekraczającym 12 miesięcy (przy czym przedłużony dobowy wymiar czasu pracy powinien być równoważony krótszym dobowym wymiarem w niektóre dni lub wyznaczeniem dni wolnych od pracy); lub
zawrzeć z pracownikami porozumienie o stosowaniu mniej korzystnych warunków zatrudnienia niż wynikające z umów o pracę.

Koniecznym warunkiem do spełnienia przez przedsiębiorcę będącym pracodawcą jest brak zaległości w zobowiązaniach podatkowych, składkach na ubezpieczenia, FGŚP, Fundusz Pracy lub Fundusz Solidarnościowy do końca trzeciego kwartału 2019 r. Zgodnie z art. 15zf u.COVID-19 przez spadek obrotów gospodarczych należy rozumieć analogicznie, jak w przypadku dofinansowania do wynagrodzeń z FGŚP, czyli jako spadek sprzedaży towarów lub usług, w ujęciu ilościowym lub wartościowym:

nie mniej niż o 15%, obliczony jako stosunek łącznych obrotów w ciągu dowolnie wskazanych 2 kolejnych miesięcy kalendarzowych, przypadających w okresie po 1.01.2020 r. do dnia poprzedzającego dzień złożenia wniosku w porównaniu do łącznych obrotów z analogicznych 2 kolejnych miesięcy kalendarzowych roku poprzedniego; za miesiąc uważa się także 30 kolejno po sobie następujących dni kalendarzowych, w przypadku gdy 2-miesięczny okres porównawczy rozpoczyna się w trakcie miesiąca kalendarzowego, tj. w dniu innym niż pierwszy dzień danego miesiąca kalendarzowego, czyli łączne obroty z dowolnie wskazanych 2 miesięcy (ewentualnie okresu 60 dni, gdy nie wskażemy jako początku okresu 1. dnia miesiąca) w tym roku muszą być o min. 15% niższe niż w tym samym okresie w 2019 r., lub
nie mniej niż o 25%, obliczony jako stosunek obrotów z dowolnie wskazanego miesiąca kalendarzowego, przypadającego po 1.01.2020 r. do dnia poprzedzającego dzień złożenia wniosku w porównaniu do obrotów z miesiąca poprzedniego; za miesiąc uważa się także 30 kolejno po sobie następujących dni kalendarzowych, w przypadku gdy okres porównawczy rozpoczyna się w trakcie miesiąca kalendarzowego, tj. w dniu innym niż pierwszy dzień danego miesiąca kalendarzowego, czyli łączne obroty z dowolnie wskazanego miesiąca (ewentualnie okresu 30 dni) w tym roku muszą być o min. 25% niższe niż w poprzedzającym miesiącu/okresie.

Przedsiębiorca będący pracodawcą zobowiązany jest do zawarcia uprzednio porozumienia z reprezentatywną organizacją związkową, a w przypadku jej braku – kolejno z zakładową organizacją związkową lub przedstawicielami pracowników. Przedsiębiorca zobowiązany jest przekazać kopię porozumienia właściwemu okręgowemu inspektorowi pracy w ciągu 5 dni roboczych od zawarcia porozumienia.

Zatrudnienie pracowników spoza Polski

Na podstawie art. 15z, 15z2 i 15zd u.COVID-19 przedłuża się termin ważności wizy, karty pobytu, tymczasowego zaświadczenia tożsamości cudzoziemca, zezwolenia na pobyt czasowy albo stały czy zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego UE, który upłynąłby w okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego bądź epidemii, jednak nie później niż do 30 dni po odwołaniu któregoś z ww. stanów. Takie samo rozwiązanie zostało wprowadzone wobec terminu na opuszczenie kraju oraz dobrowolnego powrotu obywatela spoza Rzeczypospolitej Polskiej, jak również w przypadku ważności dokumentów wydanych w ramach strefy Schengen lub ruchu bezwizowego.

Jednocześnie termin ważności zezwolenia na pracę lub termin okresu pracy wskazanego w oświadczeniu o powierzeniu pracy cudzoziemcowi upływający w okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego bądź epidemii zostanie przedłużony do 30 dni po dniu odwołania któregoś z ww. stanów, zgodnie z brzmieniem art. 15zzq u.COVID-19. Wydłużonego terminu okresu świadczenia pracy na podstawie oświadczenia o powierzeniu pracy cudzoziemcowi nie wlicza się do okresu wykonywania pracy określonego w art. 87 ust. 3 i art. 88z ust. 2 pkt 3 ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy.

Szkolenia BHP

Zgodnie z dodanym art. 12e u.COVID-19 w czasie stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii wstępne szkolenia w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy i służby mogą zostać przeprowadzone w całości za pośrednictwem środków komunikacji elektronicznej. Z powyższej możliwości nie można jednak skorzystać w przypadku przeprowadzenia instruktażu stanowiskowego:

pracownika zatrudnionego na stanowisku robotniczym lub pracownika przenoszonego na takie stanowisko,
pracownika zatrudnionego na stanowisku, na którym występuje narażenie na działanie czynników niebezpiecznych,
ucznia odbywającego praktyczną naukę zawodu oraz studenta odbywającego praktykę studencką.

Termin na przeprowadzenie okresowych szkoleń w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy lub bezpieczeństwa i higieny służby ulega przedłużeniu do 60 dni od odwołania stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii, w przypadku gdy termin na przeprowadzenie takiego badania upłynąłby w okresie obowiązywania ww. stanów lub w okresie 30 dni od ich odwołania.

Zawieszenie obowiązku okresowych badań lekarskich

W okresie stanu epidemicznego bądź epidemii nie istnieje obowiązek przeprowadzenia okresowych badań lekarskich, w tym okresowych badań lekarskich i psychologicznych kierowców zawodowych oraz maszynistów. Orzeczenie w kwestii badań wstępnych lub kontrolnych może zostać w ramach wyjątku wydane przez innego lekarza, jeśli lekarz uprawniony może wydać orzeczenia. Orzeczenia lekarskie wydane w tym trybie będą ważne przez 30 dni od momentu odwołania stanu zagrożenia epidemicznego bądź epidemii. Jak wskazuje art. 31m u.COVID-19 orzeczenia wydane wskutek badań wstępnych, okresowych i kontrolnych, które utraciły ważność po 7.03.2020 r., pozostają ważne nie dłużej niż do 60 dni po odwołaniu stanu zagrożenia epidemicznego bądź epidemii. Wyjątkowo okres ten został wydłużony do 90 dni w przypadku niektórych zawodów, których wykonywanie jest warunkowane uzyskaniem odrębnego orzeczenia lekarskiego albo psychologicznego określonego w innych przepisach niż Kodeks pracy.

Finansowanie wynagrodzeń z powiatowego urzędu pracy

Wynagrodzenia zleceniobiorców i pracowników mogą zostać także dofinansowane z PUP na podstawie umowy ze starostą. Rozwiązanie to zostało udostępnione MŚP. Wniosek należy złożyć w terminie 14 dni od ogłoszenia naboru przez dyrektora PUP właściwego według siedziby pracodawcy/miejsca wykonywania pracy przez pracowników. Nie jest możliwe wypłacanie świadczeń zarówno z tytułu umowy ze starostą, jak i z FGŚP.

Przedsiębiorca zobowiązany jest do utrzymania zatrudnienia pracowników wskazanych we wniosku o dofinansowanie przez okres wsparcia. W przeciwnym wypadku przedsiębiorca będący pracodawcą będzie musiał zwrócić część otrzymanych wynagrodzeń odpowiednio za okres, w którym nie udało mu się utrzymać w zatrudnieniu pracowników, których wynagrodzenia objęto wsparciem.

Przedsiębiorca nie może również zalegać w płatności podatków oraz składek na ubezpieczenia społeczne, jak też nie może spełniać przesłanek ogłoszenia upadłości. Ponadto konieczne jest wykazanie spadku obrotów gospodarczych. Jak wskazuje się w art. 15zzb u.COVID-19 spadek sprzedaży towarów lub usług, w ujęciu ilościowym lub wartościowym, obliczony jako stosunek łącznych obrotów w ciągu dowolnie wskazanych dwóch kolejnych miesięcy kalendarzowych, przypadających w okresie po dniu 1.01.2020 r. do dnia poprzedzającego dzień złożenia wniosku […] w porównaniu do łącznych obrotów z analogicznych 2 kolejnych miesięcy kalendarzowych roku poprzedniego (czyli łączne obroty z dowolnie wskazanych 2 miesięcy w tym roku, ewentualnie okresu 60 dni, gdy nie wskażemy jako początku okresu 1. dnia miesiąca, muszą być niższe niż w tym samym okresie w 2019 r.).

W art. 15zzb u.COVID-19 przedstawiono trzy stopnie dofinansowań, w kolejności podanej poniżej według stopnia spadku obrotów gospodarczych:

spadek min. 30% = dofinansowanie max. 50% sumy wynagrodzeń wskazanych pracowników (wraz ze składkami dla każdego z pracowników, do kwoty 50% minimalnego wynagrodzenia),
spadek min. 50% = dofinansowanie max. 70% sumy wynagrodzeń wskazanych pracowników (wraz ze składkami dla każdego z pracowników, do kwoty 70% minimalnego wynagrodzenia),
spadek min. 80% = dofinansowanie max. 90% sumy wynagrodzeń wskazanych pracowników (wraz ze składkami dla każdego z pracowników, do kwoty 90% minimalnego wynagrodzenia).

Finansowanie wynagrodzeń z Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych

Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych, zgodnie z art. 15g u.COVID-19, może udzielić pracodawcom dofinansowania do obniżonych wynagrodzeń w przypadku:

ogłoszenia przestoju ekonomicznego (przedsiębiorca wypłaca wynagrodzenie obniżone do 50% i może uzyskać dofinansowanie w wysokości 50% minimalnego wynagrodzenia za pracę), lub
obniżenia wynagrodzenia pracowników o 20% (przedsiębiorca może uzyskać dofinansowanie w wysokości do 50% wynagrodzenia, jednak nie wyższe niż 40% przeciętnego wynagrodzenia z poprzedniego kwartału).

Dofinansowywane wynagrodzenia nie mogą przekraczać 300% przeciętnego wynagrodzenia z poprzedniego kwartału. Przedsiębiorca nie może jednocześnie spełniać kryteriów postawienia go w stan upadłości, jak również zalegać do końca trzeciego kwartału 2019 r. ze świadczeniami publicznymi (podatki, FGŚP, Fundusz Pracy, Fundusz Solidarnościowy, składki ZUS).

Innym niezbędnym warunkiem do uzyskania dofinansowania jest wykazanie spadku obrotów rozumianego jako zmniejszoną sprzedaż towarów lub usług w ujęciu ilościowym lub wartościowym w odpowiednim stopniu:

nie mniej niż o 15%, obliczony jako stosunek łącznych obrotów w ciągu dowolnie wskazanych 2 kolejnych miesięcy kalendarzowych, przypadających w okresie po 1.01.2020 r. do dnia poprzedzającego dzień złożenia wniosku […] w porównaniu do łącznych obrotów z analogicznych 2 kolejnych miesięcy kalendarzowych roku poprzedniego; za miesiąc uważa się także 30 kolejno po sobie następujących dni kalendarzowych, w przypadku gdy dwumiesięczny okres porównawczy rozpoczyna się w trakcie miesiąca kalendarzowego, tj. w dniu innym niż pierwszy dzień danego miesiąca kalendarzowego, czyli łączne obroty z dowolnie wskazanych 2 miesięcy (ewentualnie okresu 60 dni, gdy nie wskażemy jako początku okresu 1. dnia miesiąca) w tym roku muszą być o min. 15% niższe niż w tym samym okresie w 2019 r., lub
nie mniej niż o 25%, obliczony jako stosunek obrotów z dowolnie wskazanego miesiąca kalendarzowego, przypadającego po dniu 1.01.2020 r. do dnia poprzedzającego dzień złożenia wniosku […] w porównaniu do obrotów z miesiąca poprzedniego; za miesiąc uważa się także 30 kolejno po sobie następujących dni kalendarzowych, w przypadku gdy okres porównawczy rozpoczyna się w trakcie miesiąca kalendarzowego, tj. w dniu innym niż pierwszy dzień danego miesiąca kalendarzowego, czyli łączne obroty z dowolnie wskazanego miesiąca (ewentualnie okresu 30 dni) w tym roku muszą być o min. 25% niższe niż w poprzedzającym miesiącu/okresie.

W konsekwencji przedsiębiorca musi złożyć pod rygorem odpowiedzialności karnej oświadczenie, w którym zadeklaruje spadek obrotów o wyżej wskazaną wartość procentową, złożyć oświadczenie, że jest świadomy ewentualnej konieczności zwrotu dofinansowania, oraz wskazać, czy spadek liczony jest w ujęciu ilościowym lub wartościowym, jak również okres, w którym spadek został wykazany . Przedsiębiorca we wniosku informuje też, czy wnioskował o inne formy wsparcia ochrony miejsc pracy dla tych samych pracowników i z tych samych tytułów wypłaty.

Przedsiębiorca będący pracodawcą do wniosku załącza także porozumienie z reprezentatywną zakładową organizacją związkową pracowników, a w przypadku jej braku – kolejno: z reprezentatywną organizacją związkową albo zakładową organizacją związkową bądź kolegialną reprezentacją pracowników wyłonioną do innych celów. Jeśli u pracodawcy nie powołano takiego podmiotu, to konieczne jest przeprowadzenie wyborów spośród pracowników. Porozumienie powinno zawierać co najmniej: grupy pracowników objęte przestojem lub obniżonym wymiarem czasu pracy, obiektywne kryteria przypisania pracowników do tych grup, ustalony przez strony obniżony wymiar czasu pracy oraz okres, przez jaki obowiązują nadzwyczajne rozwiązania dotyczące przestoju lub obniżonego wymiaru czasu pracy. Kopię porozumienia należy przekazać w terminie 5 dni od zawarcia do okręgowego inspektora pracy.

Do wsparcia udzielonego przez FGŚP stosuje się niektóre przepisy ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z ochroną miejsc pracy. W konsekwencji przedsiębiorca nie może zwolnić pracowników objętych dofinansowaniem wynagrodzeń z przyczyn z nimi niezwiązanych przez okres finansowania. W przypadku naruszenia powyższego przepisu całe wsparcie wraz z odsetkami będzie musiało zostać zwrócone.

Bieżące funkcjonowanie spółek handlowych

W związku z nadzwyczajną sytuacją epidemiologiczną w specustawie zmieniono zasady odpowiedzialności wobec członków organów, którzy nie wystąpili z roszczeniem z tytułu niewykonania lub nienależytego wykonania umowy zawartej w reżimie przepisów Prawa zamówień publicznych, będących konsekwencją rozprzestrzeniania się COVID-19. Tego rodzaju działanie nie będzie stanowić przestępstwa ani tworzyć odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną spółce.

Oświadczenie woli członka organu spółki może zostać złożone w formie dokumentowej. Do skuteczności takiego oświadczenia nie jest konieczny podpis osobisty lub kwalifikowany podpis elektroniczny, bez względu na odmienne zastrzeżenia w ustawie bądź czynności prawnej.
Ustawa wprowadziła istotne zmiany w zakresie Kodeksu spółek handlowych dotyczącym funkcjonowania organów spółek, zgromadzeń wspólników oraz walnych zgromadzeń akcjonariuszy.

Zarząd oraz rada nadzorcza mogą odbywać posiedzenia i podejmować uchwały za pomocą środków porozumiewania się na odległość. Oddanie głosu może również nastąpić w drodze pisemnej za pośrednictwem innego członka organu. Rada nadzorcza oraz wspólnicy są odpowiedzialni za ustalenie sposobu i trybu obrad zgromadzania.
Co zaś tyczy się zgromadzeń zwołanych przed dniem wejścia w życie Tarczy antykryzysowej, zwołujący może umożliwić uczestnictwo w postaci elektronicznej. Dodatkowo Tarcza 2.0 wprowadziła możliwość podjęcia uchwały przez radę nadzorczą w trybie pisemnym lub przy wykorzystaniu środków bezpośredniego porozumiewania się na odległość także w sprawach, dla których statut spółki przewiduje głosowanie tajne, o ile żaden z członków rady nadzorczej nie zgłosi sprzeciwu.

Artykuł 29 pkt 3 Tarczy 2.0, nowelizujący Kodeks spółek handlowych, umożliwia sporządzanie zapisu na akcje w postaci elektronicznej. W celu weryfikacji tożsamości subskrybenta konieczne jest opatrzenie kwalifikowanym podpisem elektronicznym, podpisem zaufanym albo podpisem osobistym.

Zgodnie z brzmieniem dodanego art. 15zzra u.COVID-19, jeżeli podstawa do ogłoszenia upadłości dłużnika powstała w okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii ogłoszonego z powodu COVID-19, a stan niewypłacalności powstał z powodu COVID-19, to 30-dniowy termin na ogłoszenie upadłości przewidziany przepisami Prawa upadłościowego nie rozpoczyna się, a rozpoczęty ulega przerwaniu. Po tym okresie termin biegnie na nowo.

Wprowadzono także domniemanie, zgodnie z którym powstanie stanu niewypłacalności w okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii oznacza, że powstał on z powodu następstw ekonomicznych związanych z wystąpieniem COVID-19.

Złożenie przez dłużnika wniosku o ogłoszenie upadłości w czasie trwania stanu epidemii lub stanu zagrożenia epidemicznego ogłoszonego z powodu COVID-19 powoduje, że terminy, dla których obliczania znaczenie ma dzień zgłoszenia wniosku o ogłoszenie upadłości, wydłuża się o liczbę dni pomiędzy dniem zgłoszenia wniosku o ogłoszenie upadłości a ostatnim dniem, w którym wniosek ten powinien zostać złożony zgodnie z brzmieniem przepisów Prawa upadłościowego bez uwzględniania powyższych regulacji.

Warto również wspomnieć, że termin obowiązku raportowania do Centralnego Rejestru Beneficjentów Rzeczywistych został wydłużony do 13.07.2020 r.

Państwowe wsparcie finansowe

Wsparcie ze strony Banku Gospodarstwa Krajowego

Duże i średnie przedsiębiorstwa mogą liczyć na pomoc finansową ze strony BGK poprzez gwarancje i poręczenia spłaty kredytów, których przeznaczeniem jest zachowanie płynności. Wsparcie BGK zostanie udzielone do końca 2020 r., na wniosek składany wraz z wnioskiem kredytowym i wyniesie do 80% kwoty kapitału kredytu – nie więcej niż 200 mln PLN względem kredytów do 250 mln PLN. Okres gwarancji wynieść ma do 27 miesięcy, nie dłużej jednak niż okres spłaty kredytu przedłużony o 3 miesiące. Program obejmuje kredyty obrotowe nowe lub odnowione zaciągnięte po terminie 1.03.2020 r. Z gwarancji mogą skorzystać firmy, które nie znajdowały się w trudnej sytuacji finansowej na dzień 31.12.2019 r., a na dzień 1.02.2020 r. nie miały zaległości publicznoprawnych, jak też względem banku kredytującego.

Dodatkowym warunkiem koniecznym do spełnienia jest brak zaległych płatności w ZUS oraz urzędzie skarbowym. Okres gwarancji udzielonej przez BGK będzie wynosił 39 miesięcy. Przedsiębiorcy będą zwolnieni z opłaty za rozpatrzenie wniosku gwarancyjnego czy prowizji za pierwszy rok kredytowania. Jednocześnie BGK nie będzie pobierać od przedsiębiorców prowizji od istniejących gwarancji do końca 2020 r. Wyżej wskazane wsparcie BGK można uzyskać dla kredytów zawieranych od początku marca 2019 r.

W tym samym czasie BGK opracowuje system wsparcia w postaci bezpośrednich dopłat do kredytów przedsiębiorców dotkniętych skutkami COVID-19. Bank Gospodarstwa Krajowego przewiduje możliwość spłaty oprocentowania kredytów obrotowych w okresie 12 miesięcy.

Wsparcie kredytowe od Polskiego Funduszu Rozwoju

Polski Fundusz Rozwoju oferuje dofinansowanie w postaci wykupu udziałów bądź akcji spółek lub zawarcia z przedsiębiorcą umowy pożyczki. Obsługa wsparcia finansowego udzielanego przez PFR będzie odbywać się za pośrednictwem bankowości elektronicznej banków. Aby uzyskać wsparcie finansowe z PFR przedsiębiorcy zobowiązani są do spełnienia następujących warunków:

rezydencja podatkowa w Rzeczypospolitej Polskiej,
brak trwającego postępowania upadłościowego, likwidacyjnego lub restrukturyzacyjnego,
prowadzenie działalności gospodarczej na dzień 31.12.2019 r.,
niezaleganie z płatnością podatków i składek w ZUS na dzień 31.12.2019 r. lub moment udzielenia finansowania (przy czym rozłożenia płatności na raty lub odroczenia nie traktuje się jako zaległości).

Duże przedsiębiorstwa kwalifikujące się do objęcia pomocą muszą zatrudniać ponad 250 osób lub wykazać obrót przekraczający 50 mln EUR, względnie sumę bilansową wyższą niż 43 mln EUR. Jednocześnie przedsiębiorcy, którzy liczą na to wsparcie, powinni:

być uczestnikami Programów Sektorowych,
wskutek epidemii odnotować w dowolnym miesiącu po 1.02.2020 r. spadek obrotów gospodarczych o co najmniej 25% w porównaniu do poprzedniego miesiąca lub analogicznego miesiąca ubiegłego roku,
utracić zdolność produkcji, świadczenia usług lub odbioru produktów czy usług wywołane przez braki zasobowe wskutek epidemii,
nie otrzymywać płatności z tytułu sprzedaży w kwocie przekraczającej 25% należności, również ze względu na epidemię oraz
nie posiadać dostępu do rynku kapitałowego lub limitów kredytowych w związku z nowymi umowami.

Finansowanie może przybrać jedną z trzech postaci:

pożyczki lub obligacji na okres 2 lat z możliwością przedłużenia o dodatkowy rok, do wartości 1 mld PLN,
pożyczki na okres 3 lat, której nie trzeba będzie spłacić w całości w zależności od dolegliwości poniesionych strat finansowych oraz utrzymania zatrudnienia przez beneficjenta, nie więcej jednak niż w kwocie 750 mln PLN dla jednego podmiotu lub
udziałów lub akcji w spółce o wartości maksymalnej 1 mld PLN w przypadku jednego podmiotu, na warunkach rynkowych bądź zasadach pomocy publicznej.

Polski Fundusz Rozwoju wesprze także mikro- i małych przedsiębiorców, którzy zatrudniają do 249 osób lub których obrót nie przekracza 50 mln EUR, względnie suma bilansowa jest równa maksymalnie 43 mln EUR. Jednocześnie przedsiębiorcy muszą odnotować w dowolnym miesiącu po 1.02.2020 r. spadek obrotów gospodarczych o co najmniej 25% w porównaniu do poprzedniego miesiąca lub analogicznego miesiąca ubiegłego roku. W ich przypadku finansowanie będzie udzielane w formie subwencji na:

pokrycie kosztów prowadzonej działalności gospodarczej (oprócz nabycia innego przedsiębiorcy),
przedterminową spłatę do 25% kapitału kredytu,
rozliczenia z podmiotami powiązanymi (z wyjątkiem wypłat na rzecz właściciela przedsiębiorstwa i jego podmiotów powiązanych).

Maksymalna kwota wsparcia z PFR jest zależna od: przychodów przedsiębiorcy ze sprzedaży w 2019 r. oraz rozmiarów zmniejszenia obrotów wskutek epidemii . Według pierwszych szacunków PFR są to kwoty rzędu 1,9–3,5 mln PLN na jedno przedsiębiorstwo. Co więcej, wsparcie w postaci pożyczki może zostać umorzone nawet w wysokości 75% kapitału już w ciągu roku od udzielenia finansowania. Każde 25% pożyczki może zostać umorzone w zależności od kontynuacji działalności, poniesionej straty ze sprzedaży oraz utrzymania zatrudnienia w rocznym okresie. Należy zwrócić uwagę, że w sytuacji zmniejszania zatrudnienia procentowa wartość subwencji do zwrotu będzie rosnąć.

Jednocześnie Tarcza 2.0 wprowadziła instrumenty zabezpieczające środki przyznane w ramach PFR. Zgodnie z art. 21a u.s.i.r., wprowadzonym w ramach Tarczy 2.0, środki te nie podlegają egzekucji sądowej ani administracyjnej, chyba że egzekucja nastąpiła w związku z naruszeniem zasad, na których udzielone zostało wsparcie. Dodatkowo przedsiębiorca musi, celem uzyskania wsparcia, złożyć odpowiednie oświadczenia pod rygorem odpowiedzialności karnej.

Nowe uprawnienia przysługujące PFR i ARP

Tarcza 2.0 wprowadziła nowe uprawnienia na rzecz PFR i ARP. Zgodnie z art. 26 Tarczy 2.0 instytucje te mogą bezpłatnie otrzymać informacje zawarte na koncie ubezpieczonego i płatnika składek w rozumieniu przepisów o ubezpieczeniach społecznych. Celem takiego mechanizmu jest realizacja zadań pomocowych dotyczących zapobiegania lub zwalczania ekonomicznych i gospodarczych skutków epidemii.

Dofinansowanie Agencji Rozwoju Przemysłu

Wsparcie finansowe udostępni także ARP, która została wyposażona w odpowiednie instrumenty prawne w ramach Tarczy 2.0. Zgodnie z brzmieniem art. 6 Tarczy 2.0 przez wsparcie oferowane w ramach ARP należy rozumieć między innymi pożyczki, gwarancje, poręczenia i inne instrumenty, których przedmiotem jest finansowanie działalności gospodarczej, z wyjątkiem tych, które są zastrzeżone dla podmiotów wykonujących działalność bankową oraz ubezpieczeniową. Zgodnie z brzmieniem Traczy 2.0 celem oferowanego wsparcia jest zapewnienie beneficjentowi płynności finansowej na okres trwania stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii oraz 12 miesięcy po jego odwołaniu.

Na mocy wyżej przytoczonych przepisów wsparcie w ramach ARP jest wypłacane w sposób sukcesywny, poprzez wypłatę poszczególnych transz. Jednocześnie ARP wraz z przedsiębiorcą otrzymującym wsparcie określają cel, na który ma iść kwota finansowania. Zgodnie z regulacjami Tarczy 2.0 wniosek o udzielenie wsparcia do ARP ma być rozpatrywany w terminie 14 dni od dnia złożenia, jednak Tarcza 2.0 zastrzega, że termin ten ma charakter instrukcyjny.

W ramach udzielanego przez ARP wsparcia finansowego dla przedsiębiorców wskazać należy przede wszystkim pożyczkę na:

finansowanie deficytu w kapitale obrotowym, skierowaną do sektora MŚP o obrotach powyżej 4 mln PLN. Muszą one wykazać dodatni wynik za 2019 r. (tj . posiadających pozytywną EBITDA oraz wynik netto, oraz prowadzących pełną księgowość). Udostępniony kapitał będzie równy 0,8–5 mln PLN, zaś okres finansowania obejmie 6 lat z maksymalnie 15-miesięcznym okresem karencji w spłacie. Pożyczka udzielana jest jednorazowo lub w transzach. W ramach zabezpieczenia ARP może zażądać między innymi weksla własnego in blanco wraz z deklaracją, oświadczenia o poddaniu się egzekucji w rozumieniu Kodeksu postępowania cywilnego czy poręczenia głównych udziałowców pożyczkobiorcy;
wypłatę wynagrodzeń w sektorze MŚP w celu utrzymania zatrudnienia. Zgodnie z informacjami ARP pieniądze są przekazywane bezpośrednio na rachunki bankowe pracowników jako wypłata umownego wynagrodzenia, z możliwością wypłaty na rachunek bieżący przedsiębiorcy. Okres finansowania wynosi do 2 lat z okresem karencji do 12 miesięcy. Pożyczka przyznawana jest w oparciu o weryfikację luki płynnościowej na podstawie potwierdzenia deficytu środków na wypłatę wynagrodzeń.

W konsekwencji ARP oferuje również wsparcie poprzez refinansowanie leasingu operacyjnego dla MŚP o obrotach powyżej 4 mln PLN i dodatnim wyniku finansowym za 2019 r. Karencja w spłacie oferty leasingowej wynosić może do 12 miesięcy. Maksymalna kwota wsparcia to 5 mln PLN, a okres spłaty wynosi 6 lat.

Zgodnie z informacjami zawartymi na stronie ARP, przedsiębiorca ubiegający się o wsparcie w ramach wyżej opisanych instrumentów musi sporządzić i dostarczyć między innymi plan wpływów i wydatków w ciągu najbliższych 12 miesięcy, tj. dokument, w którym przedstawi szczegółowo przewidywane ograniczenie działalności spowodowane epidemią, pokazujący spadek sprzedaży towarów lub usług. W ramach planu przedsiębiorca musi sporządzić rachunek zysków i strat za 2 miesiące roku bieżącego oraz analogiczny okres w roku ubiegłym dla celów porównawczych. Plan powinien przedstawiać również planowane działania, mające na celu ustabilizowanie sytuacji ekonomicznej, oraz prezentować przepływy finansowe, z uwzględnieniem tych przewidywanych.

Umowy kredytowe z bankami

Banki uzyskały możliwość zmiany umowy kredytu lub pożyczki w obrębie warunków lub terminu spłaty względem przedsiębiorcy (w specustawie koronawirusowej uprawnienie to było ograniczone do sektora MŚP, aktualnie objęci nim są wszyscy przedsiębiorcy). Dotyczy to kredytów udzielonych przed 8.03.2020 r., a zmiana warunków umowy powinna bazować na ocenie sytuacji finansowej i gospodarczej kredytobiorcy przeprowadzonej nie wcześniej niż 30.09.2019 r. Zmiana umowy zgodnie z art. 31f u.COVID-19 nie może skutkować pogorszeniem sytuacji finansowej i gospodarczej przedsiębiorcy.

Kwestie podatkowe i skarbowe

Rozwiązania proponowane w Tarczy dotyczą również kwestii podatkowych takich jak możliwości wstecznego zaliczenia strat podatkowych, wydłużenia możliwości zapłaty zaliczek na PIT czy zwolnienia w zakresie podatków od nieruchomości.

Zniesienie opłaty prolongacyjnej. Zaniechanie poboru odsetek od zaległych podatków

Specustawa koronawirusowa przewiduje również zaniechanie poboru opłaty prolongacyjnej przez organ podatkowy w przypadku rozłożenia na raty lub odroczenia terminu płatności podatków. Z takiej możliwości może skorzystać podatnik jedynie w przypadku wydania decyzji o rozłożeniu na raty lub odroczeniu płatności podatku wydanej na podstawie wniosku złożonego w okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii ogłoszonych w związku z COVID-19 albo w okresie 30 dni po odwołaniu danego stanu.

Opłata prolongacyjna nie jest również naliczana w zakresie odroczenia terminu płatności lub rozłożeniu na raty należności z tytułu składek wpłacanych na ubezpieczenie społeczne. Należy pamiętać, że wniosek o odroczenie płatności musi zostać złożony w okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii, albo w okresie 30 dni następujących po ich odwołaniu.

Na podstawie nowych przepisów Minister Finansów otrzymał delegację do wydania rozporządzenia, na mocy którego jest uprawniony do wstrzymania naliczania przez urzędy skarbowe w całości lub w części odsetek za zwłokę zaległości podatkowych.

Zmiany w podatku dochodowym od osób prawnych

Zgodnie z art. 20 Tarczy 2.0 podatkowa grupa kapitałowa, która poniosła w 2020 r. negatywne konsekwencje ekonomiczne z powodu COVID-19, będzie uważana za podatnika nawet w przypadku, gdy nie spełni warunku posiadania braku zaległości we wpłatach podatków stanowiących dochód budżetu państwa lub warunku rentowności. Takie rozwiązanie znajduje zastosowanie jedynie w przypadku roku podatkowego, który rozpoczął się przed 1.01.2020 r., a zakończy się po 31.12.2019 r., lub rozpoczął się po 31.12.2019 r., a przed 1.01.2021 r.

Przedłużenie możliwości zapłaty zaliczek na PIT

W art. 52o u.p.d.o.f. została wprowadzona możliwość późniejszego uregulowania zaliczek za podatek PIT. Zaliczki na podatek pobrany w marcu i kwietniu 2020 r. mogą zostać uiszczone do 1.06.2020 r. Z powyższej możliwości może skorzystać przedsiębiorca, który poniósł negatywne konsekwencje ekonomiczne z powodu wystąpienia epidemii COVID-19.

Wydłużenie terminu na zapłatę podatku od nieruchomości komercyjnych

Termin płatności należnego podatku od nieruchomości za miesiące marzec–maj 2020 r. został odroczony do 20.07.2020 r., w przypadku gdy podatnik poniósł negatywne konsekwencje ekonomiczne spowodowane wystąpieniem epidemii COVID-19. Takie rozwiązanie, zgodnie z art. 52p u.p.d.o.f. przysługuje jedynie w przypadku osiągnięcia w danym miesiącu przychodów niższych o co najmniej 50% w stosunku do analogicznego miesiąca poprzedniego roku podatkowego.

Wsteczne zaliczenie strat podatkowych

W zakresie podatków PIT i CIT została wprowadzona w art. 38f u.p.d.o.p. możliwość odliczenia poniesionej straty z powodu wystąpienia epidemii COVID-19 od dochodu uzyskanego w 2019 r. (w przypadku podatku PIT także od przychodu). W tym celu należy złożyć korektę zeznania podatkowego za 2019 r. Warunkiem skorzystania z powyższej regulacji jest uzyskanie w 2020 r. przez przedsiębiorcę (w przypadku podatku PIT przedsiębiorcę prowadzącego pozarolniczą działalność gospodarczą) przychodów niższych o co najmniej 50% od łącznych przychodów uzyskanych w 2019 r. z prowadzonej działalności . Kwota podlegająca obniżeniu nie może przekraczać 5 mln zł i może być odpisana tylko raz.

Sprawdź także poradnik dla branży handlowej

Możliwość umorzenia zapłaty za najem, dzierżawę lub użytkowanie

W przypadku pogorszenia płynności finansowej przedsiębiorcy, będącej skutkiem negatywnych konsekwencji ekonomicznych wystąpienia epidemii COVID-19, wynajmującego, dzierżawiącego lub użytkującego nieruchomości należące do Skarbu Państw jest on uprawniony na mocy przepisów Tarczy do wystąpienia z wnioskiem o odstąpienie od dochodzenia należności z tego tytułu.

Zwolnienia od podatków od nieruchomości przez radę gminy

W związku z wejściem w życie Tarczy rada gminy może zwolnić przedsiębiorców z obowiązku płacenia niektórych podatków. W drodze uchwały przedsiębiorcy mogą uzyskać zwolnienie z podatku od nieruchomości gruntów, budynków i budowli związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej za część roku 2020. Rada gminy może uchwalić również przedłużenie terminu płatności rat podatku od nieruchomości, płatnych w kwietniu, maju i czerwcu 2020 r., jednak nie dłużej niż do 30.09.2020 r.

Ceny transferowe

Zgodnie z art. 31z u.COVID-19 dla podmiotów, których rok podatkowy rozpoczął się po 31.12.2018 r., a zakończył przed 31.12.2019 r., nastąpiło przedłużenie terminu:

do 30.09.2020 r. – na składanie informacji o cenach transferowych, o którym mowa w art. 23zf ust. 1 u.p.d.o.f. i art. 11t ust. 1 u.p.d.o.p.;
do 30.09.2020 r. – na składanie oświadczenia o sporządzeniu lokalnej dokumentacji cen transferowych, o którym mowa w art. 23y ust. 1 u.p.d.o.f. i art. 11m ust. 1 u.p.d.o.p.;
do 31.12.2020 r. – na dołączenie do lokalnej dokumentacji cen transferowych grupowej dokumentacji cen transferowych, o którym mowa w art. 23zb ust. 1 u.p.d.o.f. i art. 11p ust. 1 u.p.d.o.p.

Właściwość miejscowa organów Krajowej Administracji Skarbowej

Zgodnie z art. 56 Tarczy 2.0 Minister Finansów może określić, w drodze rozporządzenia, niektóre zadania Krajowej Administracji Skarbowej. Zadania te mogą być wykonane przez organy Krajowej Administracji Skarbowej niezależnie od terytorialnego zasięgu ich działania.