FAQ Postępowanie o zatwierdzenie układu. Dowiedz się, jak ono przebiega, ile trwa, ile kosztuje?
Postępowanie o zatwierdzenie układu to jedna z czterech dostępnych w polskim systemie prawnym procedur restrukturyzacyjnych, która daje przedsiębiorcom szansę na wyjście z kryzysu finansowego, unikając tym samym upadłości. Wdrożenie tego postępowania polega na zawarciu układu pomiędzy dłużnikiem a jego wierzycielami, pozwalając na renegocjację warunków spłaty zadłużenia i dostosowanie ich do aktualnych możliwości finansowych przedsiębiorstwa. Choć możliwe jest zastosowanie tej procedury również wobec niektórych podmiotów niebędących przedsiębiorcami, najczęściej korzystają z niej właśnie firmy dotknięte trudnościami finansowymi.
Popularność postępowania o zatwierdzenie układu wynika z jego stosunkowo prostego i szybkiego przebiegu, a także z faktu, że stanowi ono skuteczną ochronę dla przedsiębiorstw przed działaniami egzekucyjnymi. Jak pokazują statystyki Centralnego Ośrodka Informacji Gospodarczej, w 2023 roku ponad 90% wszystkich restrukturyzacji przeprowadzonych w Polsce stanowiły właśnie postępowania o zatwierdzenie układu, co świadczy o jego efektywności i dostosowaniu do realnych potrzeb przedsiębiorców w trudnych czasach gospodarczych.
Postępowanie o zatwierdzenie układu należy do procedur restrukturyzacyjnych uregulowanych przez polskie prawo, mających na celu umożliwienie przedsiębiorcom zawarcia układu z wierzycielami bez konieczności wchodzenia w bardziej złożone postępowania sądowe. Jest to proces, minimalnie angażujący sądy, a kluczową funkcję pełni tutaj licencjonowany doradca restrukturyzacyjny – nadzorca układu, którego zadaniem jest pomoc dłużnikowi w przygotowaniu układu oraz nadzór nad całą procedurą. Główną ideą tego postępowania jest ochrona interesów zarówno dłużnika, chcącego spłacić długi w kontrolowany sposób, jak i wierzycieli, mających szansę odzyskać swoje należności w ustalonym tempie. Jest to procedura o dużym potencjale ochronnym, pozwalająca dłużnikom na wyjście z kryzysu finansowego przy zachowaniu kontroli nad firmą, co w tradycyjnej upadłości jest często niemożliwe.
Postępowanie o zatwierdzenie układu składa się z kilku etapów mających na celu zapewnienie dłużnikowi ochrony przed wierzycielami, jednocześnie dając możliwość uregulowania zobowiązań na nowych, uzgodnionych warunkach. Każdy krok procesu jest istotny, aby układ mógł zostać zaakceptowany przez wierzycieli i zatwierdzony przez sąd. Poniżej przedstawiamy poszczególne etapy postępowania:
Krok 1: Zawarcie umowy z nadzorcą układu
Pierwszym krokiem jest zawarcie umowy między dłużnikiem a licencjonowanym doradcą restrukturyzacyjnym pełniącym funkcję nadzorcy układu. Nadzorca jest ważną postacią w procesie – odpowiada za przygotowanie i nadzorowanie całego postępowania, w tym za opracowanie propozycji układu oraz monitorowanie procesu zbierania głosów od wierzycieli.
Krok 2: Przygotowanie dokumentacji
Kolejny etap to przygotowanie dokumentacji niezbędnej do zawarcia układu. Dłużnik, we współpracy z nadzorcą układu, sporządza szczegółowy wykaz wierzytelności, który stanowi podstawę do określenia zakresu długów oraz propozycji ich spłaty. Konieczne jest także opracowanie wstępnego planu restrukturyzacyjnego przedstawiającego proponowane działania mające na celu poprawę sytuacji finansowej firmy. W ramach tego planu dłużnik i nadzorca przygotowują również propozycje układowe – wskazują warunki, okresy spłat oraz ewentualne ulgi i redukcje długów, które mają na celu ułatwienie spłaty zadłużenia przy jednoczesnym zabezpieczeniu interesów wierzycieli.
Krok 3: Obwieszczenie dnia układowego w Krajowym Rejestrze Zadłużonych (KRZ)
Po przygotowaniu dokumentacji i ustaleniu propozycji układowych nadzorca dokonuje obwieszczenia dnia układowego w Krajowym Rejestrze Zadłużonych (KRZ). Jest to formalny krok, który niesie za sobą istotne skutki prawne – od dnia układowego dłużnik uzyskuje ochronę majątku przed egzekucjami oraz innymi działaniami wierzycieli. Obwieszczenie dnia układowego oznacza również, że wierzyciele zostają poinformowani o rozpoczęciu postępowania.
Krok 4: Głosowanie nad układem
Po ogłoszeniu dnia układowego wierzyciele przystępują do głosowania nad zaproponowanym układem. Każdy wierzyciel posiada prawo głosu, a jego waga zależy od wartości wierzytelności. Do przyjęcia układu niezbędne jest uzyskanie zgody większości wierzycieli reprezentujących co najmniej dwie trzecie sumy wierzytelności.
Krok 5: Złożenie wniosku do sądu
Po przyjęciu układu przez wierzycieli nadzorca składa wniosek do sądu restrukturyzacyjnego o zatwierdzenie układu. Sąd dokonuje oceny zgodności układu z przepisami prawa oraz interesami wierzycieli, weryfikując m.in. legalność procedury i rzetelność zaproponowanych warunków spłaty. Wniosek o zatwierdzenie układu jest formalnym krokiem, który otwiera możliwość nadania układowi mocy prawnej oraz wyegzekwowania jego postanowień.
Krok 6: Zatwierdzenie układu przez sąd
Ostatni etap postępowania to zatwierdzenie układu przez sąd. Jeśli uzna on, że układ jest zgodny z przepisami oraz chroni interesy wierzycieli, zatwierdza go, nadając mu moc obowiązującą. Po zatwierdzeniu układ staje się wiążący zarówno dla dłużnika, jak i wierzycieli, umożliwiając realizację ustalonych w nim warunków. W chwili zatwierdzenia układu dłużnik zyskuje formalne podstawy do realizacji spłat na nowych warunkach, co często stanowi krok milowy w procesie restrukturyzacji i stabilizacji sytuacji finansowej przedsiębiorstwa.
w ofercie księgarni Profinfo.pl
Ciężko jest jednoznacznie określić, ile trzeba będzie zapłacić za postępowanie o zatwierdzenie układu, ponieważ na końcowy koszt wpływają różne czynniki takie jak:
Opłata sądowa
Złożenie wniosku o zatwierdzenie układu wiąże się z opłatą stałą w wysokości 1000 zł, zgodnie z art. 74 ust.3 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych. Jeśli sąd oddali wniosek, istnieje możliwość złożenia zażalenia na tę decyzję. Opłata ta wynosi 200 zł (art. 75 ust. 3 tej samej ustawy).
Wynagrodzenie nadzorcy układu
Nadzorca układu, czyli licencjonowany doradca restrukturyzacyjny, pełni kluczową funkcję w postępowaniu. Jego wynagrodzenie jest uzgadniane indywidualnie między dłużnikiem a nadzorcą. Wyjątkiem są mikroprzedsiębiorstwa, gdzie zgodnie z art. 35 ustawy z 15 maja 2015 r. – Prawo restrukturyzacyjne (t.j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1428 z późn. zm.).
2a. W przypadku mikroprzedsiębiorców wynagrodzenie nadzorcy układu nie może być wyższe niż 15% poziomu zaspokojenia wierzycieli zgodnie z postanowieniami układu, a ponadto w przypadku gdy poziom zaspokojenia wierzycieli zgodnie z postanowieniami układu przekracza:
1) 100 000 złotych, wynagrodzenie od poziomu przewyższającego 100 000 złotych nie może przekroczyć równowartości 3% zaspokojenia wierzycieli;
2) 500 000 złotych, wynagrodzenie od poziomu przewyższającego 500 000 złotych nie może przekroczyć równowartości 1% zaspokojenia wierzycieli.
2b. W przypadku prawomocnej odmowy zatwierdzenia układu albo prawomocnego umorzenia postępowania prowadzonego wobec mikroprzedsiębiorcy wynagrodzenie nadzorcy układu przewidziane w umowie nie może przekroczyć dwukrotności przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw bez wypłat nagród z zysku w trzecim kwartale roku poprzedniego, ogłoszonego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego.
Koszty obwieszczeń
Od 1 grudnia 2021 roku wszystkie obwieszczenia związane z postępowaniami restrukturyzacyjnymi są publikowane w Krajowym Rejestrze Zadłużonych (KRZ) – elektronicznej platformie zarządzanej przez Ministerstwo Sprawiedliwości. Dzięki temu dłużnicy zostali zwolnieni z wcześniejszego obowiązku dokonywania odpłatnych publikacji w Monitorze Sądowym i Gospodarczym, gdzie każda publikacja kosztowała 500 zł. Publikacje w KRZ są obecnie bezpłatne.
Postępowanie o zatwierdzenie układu wyróżnia się stosunkowo krótkim czasem realizacji w porównaniu z innymi procedurami restrukturyzacyjnymi, co czyni je atrakcyjnym rozwiązaniem dla firm szukających szybkiej i efektywnej restrukturyzacji finansowej. Czas trwania tego procesu jest określony przez konkretne przepisy zawarte w Prawie restrukturyzacyjnym.
Punktem początkowym jest zawarcie umowy z licencjonowanym doradcą restrukturyzacyjnym, który obejmuje rolę nadzorcy układu. Następnie, zgodnie z art. 211 ust. 1 Prawa restrukturyzacyjnego, dłużnik ustala dzień układowy formalizujący rozpoczęcie postępowania. Musi on przypadać nie wcześniej niż trzy miesiące i nie później niż dzień przed dniem złożenia wniosku o zatwierdzenie układu (art. 211 ust. 2).
Po ustaleniu dnia układowego i obwieszczeniu go w Krajowym Rejestrze Zadłużonych dłużnik ma trzy miesiące na zebranie głosów wierzycieli w sprawie przyjęcia układu. W tym okresie doradca nadzoruje proces głosowania i sprawdza, czy oddane głosy są prawidłowe.
Po zebraniu odpowiedniej liczby głosów za przyjęciem układu składany jest wiosek o zatwierdzenie układu do sądu. Sąd restrukturyzacyjny, na podstawie art. 223 ust. 1 Prawa restrukturyzacyjnego, powinien rozpoznać ten wniosek i wydać postanowienie w terminie dwóch tygodni od jego złożenia. Należy jednak pamiętać, że jest to termin instrukcyjny, co oznacza, że w zależności od obłożenia sądu lub złożoności sprawy, może on zostać przedłużony.
Całkowity czas postępowania, od ustalenia dnia układowego do zatwierdzenia układu przez sąd, wynosi średnio około czterech miesięcy, choć może się on wydłużyć ze względu na specyficzne okoliczności każdej sprawy.
Prawidłowe przeprowadzenie postępowania o zatwierdzenie układu wymaga nie tylko znajomości przepisów, ale i wnikliwej wiedzy prawniczej oraz praktycznych wskazówek, które pomagają w skutecznym zarządzaniu procesem restrukturyzacyjnym. Kluczowe jest więc korzystanie z wiarygodnych źródeł, oferujących eksperckie opracowania i bieżące informacje dostosowane do realiów rynku. Wszystkie te cenne materiały znajdują się w ofercie księgarni Profinfo, gdzie dostępnych jest wiele publikacji wspierających procesy prawne i biznesowe.
