Wykaz skrótów | str. 13

Wprowadzenie | str. 15

Rozdział 1
Terapia probacyjna podstawą edukacji szkolnej w procesie profilaktyki pre- i postdeliktualnej | str. 21

1.1. Zachowania problemowe młodzieży | str. 21

1.1.1. Indywidualna i zbiorowa interwencja | str. 21

1.1.2. Przestępczość wśród uczniów "problemowych" | str. 23

1.1.3. Problemy w szkole jako źródło przestępczości nieletnich | str. 24

1.1.4. Interpretacja związku między problemami w szkolnej edukacji nieletnich a ich przestępczością | str. 25

1.1.5. Szkoła i przestępczość | str. 26

1.1.6. Przestępczość uczniowska w różnych szkołach | str. 27

1.1.7. Uczniowie narażeni na wysokie ryzyko przestępczości i różnice międzyszkolne | str. 29

1.1.8. Obszary środowisk marginesowych a przestępczość uczniowska | str. 30

1.1.9. Przestępczość i skład uczniowski | str. 31

1.1.10. Przestępczość a organizacyjne, społeczne i edukacyjne funkcje szkoły | str. 32

1.1.11. Paradygmat pomocy podstawą interwencji podmiotu wychowującego w szkole | str. 35

1.2. Profilaktyka przestępczości nieletnich | str. 38

1.3. Filozofia probacji - idea resocjalizacji w oparciu o społeczeństwo | str. 56

1.4. Środki probacyjne dla nieletnich w środowisku lokalnym | str. 62

1.4.1. Formalnoprawne cele i funkcje kuratorskich ośrodków pracy z młodzieżą | str. 63

1.4.2. Struktura organizacyjna ośrodków kuratorskich | str. 65

1.4.2.1. Zasady podporządkowania i nadzór | str. 65

1.4.2.2. Organizacja wewnętrzna | str. 67

1.4.2.3. Zasady finansowania | str. 67

1.4.3. Funkcjonowanie kuratorskich ośrodków pracy z młodzieżą w praktyce | str. 68

1.4.3.1. Charakterystyka grupy | str. 68

1.4.3.2. Nieprzystosowanie społeczne nieletnich przed skierowaniem do kuratorskich ośrodków pracy | str. 69

1.4.4. Sytuacja rodzinna nieletnich oraz jej wpływ na proces demoralizacji młodzieży uczęszczającej do kuratorskich ośrodków | str. 70

1.4.4.1. Uwagi ogólne | str. 70

1.4.4.2. Pobyt badanych w kuratorskich ośrodkach pracy z młodzieżą | str. 71

1.4.5. Ocena efektywności pracy resocjalizacyjnej w kuratorskich ośrodkach | str. 72

1.4.5.1. Program sportowy realizowany w warunkach ośrodków kuratorskich - propozycja kształtowania prospołecznych wzorów osobowości młodzieży | str. 73

1.4.5.2. Charakterystyka osób badanych na podstawie badań kwestionariuszowych | str. 76

1.4.5.3. Skuteczność programu wychowawczego młodzieży w ośrodkach kuratorskich | str. 88

1.4.5.4. Wnioski, implikacje i uwagi dotyczące funkcjonowania nieletnich w programie sportowym | str. 95

1.5. Działalność probacyjna jako kontrola, opieka i zmiana społeczna będąca resocjalizacją wspierającą z udziałem społeczeństwa | str. 96

Rozdział 2
System probacji - kary średniej mocy i kary wolnościowe jako propozycja nowej filozofii karania | str. 105

2.1. Uwagi wstępne | str. 105

2.2. Konwergencja w zakresie sposobów karania | str. 106

2.3. Orzekanie kar zgodnie z regułami sprawiedliwości formalnej | str. 107

2.4. Polityka karna oparta na podejściu systemowym | str. 110

2.5. Sposoby postrzegania przedsięwzięć karnych | str. 111

2.6. Lokalny system sprawiedliwości karnej | str. 117

2.7. Władza wykonawcza a reformy | str. 122

2.8. Ograniczenia fiskalne i prawne | str. 125

2.9. Polityka karna źródłem systemu sprawiedliwego karania | str. 127

Rozdział 3
Modernizacja zakładów karnych jako próba reformowania systemu karania | str. 134

3.1. Historia systemu penitencjarnego we Włoszech | str. 134

3.2. Więzienia w perspektywie aglomeracji miejskich | str. 138

3.3. Kolonizacja przestępczości | str. 141

3.4. Więzienia a infrastruktura społeczna | str. 144

3.5. Technologie izolacji więziennej | str. 146

3.6. Cele więzienne | str. 149

3.7. Czas izolacji więziennej | str. 151

Rozdział 4
Ujęcie religijne i filozoficzne reformy więzienia | str. 156

4.1. Scena kary | str. 156

4.2. "Przestrzeń" życiowa więźniów | str. 159

4.3. Internowanie więźniów | str. 161

4.4. Więzienia a reforma | str. 164

4.5. Więzienia a brutalizacja obyczajów | str. 167

4.6. Więzienia a ideał braterstwa ludzi | str. 170

Rozdział 5
Kryzys kary pozbawienia wolności w świetle teorii i praktyki penitencjarnej | str. 177

5.1. Uwagi wstępne | str. 177

5.2. Kara pozbawienia wolności jako sytuacja deprywacyjna | str. 177

5.3. Wpływ nieformalnej organizacji skazanych na efektywność procesów resocjalizacyjnych | str. 178

5.4. Dehumanizacja instytucji penitencjarnych | str. 179

5.5. Ograniczony zakres środków oddziaływania wychowawczego | str. 181

5.6. Reperkusje niespójności poszczególnych stadiów polityki karnej | str. 183

5.7. Efektywność kary pozbawienia wolności w świetle ważniejszych badań empirycznych | str. 187

5.8. Współczesne niewolnictwo więźniów zatrudnionych w zakładach karnych | str. 192

5.9. Krytyczna analiza ustawy z dnia 9 kwietnia 2010 r. o Służbie Więziennej (tekst jedn.: Dz. U. z 2014 r. poz. 173 z późn. zm.) | str. 202

Rozdział 6
Odpowiedzialność karna a środki probacyjne | str. 207

6.1. Polityka karania - jej mankamenty | str. 207

6.2. Rozbudowany system odpowiedzialności karnej | str. 214

6.3. Teoria zasłużonej kary | str. 220

Rozdział 7
Współczesna przestępczość kryminalna w ujęciu kognitywistycznym a interwencja probacyjna | str. 226

7.1. Przestępczość przeciwko środowisku naturalnemu na tle przestępczości gospodarczej. Próba wyjaśnienia zjawiska w świetle interdyscyplinarnych teorii prawno-kryminologicznych | str. 226

7.1.1. Przestępczość przeciwko środowisku naturalnemu a przestępczość gospodarcza | str. 227

7.1.2. Zjawisko przestępczości przeciwko środowisku naturalnemu w świetle teorii prawno-kryminologicznych | str. 230

7.2. Prewencja przestępczości skierowanej przeciwko ochronie środowiska naturalnego w świetle kognitywnych badań kryminologicznych | str. 243

7.2.1. Badania kryminologiczne wsparte na paradygmacie interpretatywnym wyjaśniające istotę przestępczości skierowanej przeciwko ochronie środowiska naturalnego | str. 245

7.3. Dobro jednostki a dobro wspólne wobec przestępczości przeciwko środowisku naturalnemu na poziomie wiedzy kryminologicznej | str. 267

7.3.1. Interdyscyplinarne teorie prawno-kryminologiczne wyjaśniające mechanizm popełniania przestępstw w obszarze ochrony środowiska naturalnego | str. 268

7.4. Granice depenalizacji w systemie kontroli przestępczości ekonomicznej w Polsce | str. 287

7.4.1. Przeciwdziałanie patologiom w administracji i biznesie | str. 287

7.4.2. Środki zapobiegawcze | str. 288

7.4.3. Związek przyczynowy | str. 290

7.4.4. Kontrola jako działanie dyscyplinarne | str. 292

Rozdział 8
Wykluczenie społeczne recydywistów jako następstwo niesprawiedliwego i nieskutecznego karania | str. 296

8.1. Prawo karne i prawo penitencjarne pozbawione sumienia a wykluczenie społeczne jednostek | str. 297

8.2. Diagnoza środowisk wychowawczych recydywistów | str. 300

8.3. Stadium prekryminalne w dynamicznym ujęciu dewiacyjnych zachowań recydywistów | str. 303

8.4. Kariera kryminalna badanych osób | str. 304

8.5. Postawa pracownicza badanych | str. 305

8.6. Postawy recydywistów wobec własnych środowisk rodzinnych | str. 308

8.7. Postawy recydywistów w miejscach publicznych | str. 309

8.8. Postawa recydywistów wobec prawa w okresie badań katamnestycznych | str. 311

8.9. Zastosowanie środków alternatywnego karania wobec badanych osób | str. 314

Rozdział 9
Reintegracja społeczna skazanych wsparta na paradygmacie tożsamości osobowej, społecznej i kulturowo-cywilizacyjnej | str. 317

9.1. Przedzałożeniowe myślenie aksjologiczne dotyczące procesu reintegracji społecznej | str. 317

9.2. Diagnozowanie społeczne a teorie naukowe | str. 320

9.3. Funkcjonalność struktur społecznych | str. 325

9.4. Reintegracja wsparta na wartościach | str. 332

Rozdział 10
Podmiotowość osoby i dobro wspólne w procesie reintegracji społecznej a system probacji | str. 337

10.1. Podmiotowość a przedmiotowość osoby w procesie reintegracji | str. 337

10.2. Autonomia i godność osoby a reintegracja społeczna | str. 342

10.3. Wzmacnianie procesu destygmatyzacji eksdewianta jako warunek reintegracji społecznej | str. 351

Rozdział 11
Metodyka oddziaływania pedagogicznego a skuteczność procesu reintegracji społecznej w warunkach probacji | str. 360

11.1. Funkcjonalność systemu reintegracji a stopień jego koherencji | str. 360

11.2. Terapia indywidualna, na rzecz grupy i środowiska oraz podejście rezydencjalne | str. 363

11.3. Dekalog praktycznych oddziaływań pomocowych w systemie reintegracji i probacji | str. 367

11.4. Terapia środowiskowa i rezydencjalna jako kierunek pomocy, zmiany i kontroli społecznej | str. 374

11.5. Proces integracji społecznej dewiantów w ujęciu terapii systemów | str. 377

11.6. Inkluzja i integracja społeczna podstawą przeciwdziałania wykluczeniu i marginalizacji jednostki 382

Rozdział 12
Obozy dyscyplinujące jako kary średniej mocy w Stanach Zjednoczonych Ameryki - ujęcie historyczne. Poszukiwanie alternatywnych rozwiązań | str. 390

12.1. Uniwersalna wymowa obozów dyscyplinujących | str. 391

12.2. Stanowe obozy dyscyplinujące dla dorosłych | str. 394

12.3. Cechy obozu dyscyplinującego | str. 399

12.3.1. Lokalizacja | str. 399

12.3.2. Struktura militarna i dyscyplina | str. 399

12.3.3. Programy dodatkowe | str. 401

12.3.4. Zróżnicowanie programów | str. 402

12.3.5. Długość programu | str. 403

12.3.6. Pomoc postpenitencjarna dla uczestników obozów dyscyplinujących | str. 404

12.4. Obozy dyscyplinujące dla dorosłych prowadzone przez władze lokalne | str. 404

12.5. Obozy dla więźniów federalnych | str. 405

12.6. Obozy dyscyplinujące dla nieletnich | str. 406

12.6.1. Uwagi ogólne | str. 406

12.6.2. Programy stosowane w obozach dyscyplinujących dla nieletnich | str. 409

12.6.3. Programy postpenitencjarne | str. 409

12.7. Funkcjonalność i efektywność obozów dyscyplinujących | str. 410

12.7.1. Uwagi ogólne | str. 410

12.7.2. Obozy dyscyplinujące a zjawisko recydywy | str. 411

12.7.3. Obozy dyscyplinujące a zjawisko recydywy w grupach przestępców | str. 413

12.8. Idea obozów dyscyplinujących w praktyce resocjalizacyjnej | str. 416

Rozdział 13
Efektywność aresztu domowego z elektronicznym monitoringiem na przykładzie stanu Arizona Ameryki Północnej - ujęcie historyczne | str. 418

13.1. Ekonomiczna efektywność kar średniej mocy | str. 422

13.2. Program społecznego karania na przykładzie stanu Arizona | str. 425

13.3. Organizacja wykonywania kary średniej mocy na przykładzie stanu Arizona | str. 427

13.4. Wyposażenie wchodzące w skład systemu monitoringu elektronicznego - ujęcie historyczne | str. 428

13.4.1. Procedury weryfikacyjne w przypadku naruszenia zasad monitoringu | str. 429

13.5. Badania nad ekonomiczną efektywnością aresztu domowego z elektronicznym monitoringiem | str. 430

Rozdział 14
Humanistyczny model kurateli wychowującej w Wielkiej Brytanii - ujęcie historyczne | str. 444

14.1. Historia rozwoju stosunków między sędziami pokoju a urzędem kuratora | str. 446

Rozdział 15
Resocjalizacja wspierająca z udziałem społeczeństwa wobec przestępców wsparta na wartościach | str. 466

15.1. Casework jako podstawowa strategia i procedura oddziaływania resocjalizacyjnego w warunkach probacji | str. 466

15.2. Terapia grupowa, praca środowiskowa i opieka rezydencjalna | str. 469

15.3. Podejście systemowe do praktyki pracy resocjalizacyjnej w warunkach probacji | str. 472

Rozdział 16
Resocjalizacja wspierająca w społeczeństwie wobec skazanych w warunkach probacji | str. 480

16.1. Fazy oddziaływania wychowawczego | str. 480

16.2. Potrzeby podopiecznych, których zaspokojenie stanowi warunek powodzenia procesu resocjalizacji | str. 484

16.3. Metody wykorzystywane w probacji organizowanej strategią indywidualnych przypadków | str. 489

Rozdział 17
Kuratela dla dorosłych - pomoc w przystosowaniu do życia w społeczeństwie | str. 497

17.1. Interwencje w sytuacji kryzysowej a praca długoterminowa | str. 497

17.2. Oddziaływanie na środowisko rodzinne | str. 501

17.3. Praca terenowa i etapy procesu adaptacyjnego | str. 507

Zmiany w polityce karania - postulaty | str. 517

Bibliografia | str. 525