Wykaz skrótów | str. 11

Wprowadzenie | str. 13

Rozdział I
Zabezpieczenie społeczne - pojęcie i ogólna charakterystyka prawna | str. 19

1. Polityka społeczna a zabezpieczenie społeczne | str. 19

2. Pojęcia i definicje zabezpieczenia społecznego | str. 22

3. Elementy składowe zabezpieczenia społecznego | str. 26

4. Zabezpieczenie społeczne w Konstytucji RP | str. 30

5. Zabezpieczenie społeczne w konstytucjach wybranych państw europejskich | str. 33

6. Kontekst unijny i międzynarodowy zabezpieczenia społecznego | str. 41

7. Wnioski | str. 46

Rozdział II
Ubezpieczenia społeczne, zaopatrzenie społeczne i pomoc społeczna - pojęcie, organizacja, finansowanie | str. 47

1. Zagadnienia ogólne | str. 47

2. Powszechne ubezpieczenia społeczne | str. 49

3. Ubezpieczenie społeczne rolników | str. 52

4. Zaopatrzenie społeczne | str. 53

4.1. Zagadnienia ogólne | str. 53

4.2. Grupy zawodowe objęte systemem zaopatrzeniowym (bezskładkowym) | str. 55

5. Pomoc społeczna | str. 61

5.1. Podstawowe pojęcia i definicje | str. 61

5.2. Problematyka organizacyjno-finansowa - aktualne rozwiązania | str. 68

6. Wnioski | str. 74

Rozdział III
Pojęcie i rozwój współczesnego systemu finansowego ubezpieczeń społecznych | str. 76

1. Pojęcie systemu finansowego ubezpieczeń społecznych | str. 76

2. Kształtowanie się obecnego systemu finansowego ubezpieczeń społecznych | str. 80

3. Składniki (filary) systemu emerytalnego | str. 86

4. Wnioski | str. 96

Rozdział IV
Zakład Ubezpieczeń Społecznych - pozycja prawna, zadania i gospodarka finansowa | str. 98

1. Status prawny Zakładu Ubezpieczeń Społecznych | str. 98

2. Zadania Zakładu Ubezpieczeń Społecznych | str. 101

3. Przychody Zakładu Ubezpieczeń Społecznych | str. 104

4. Wydatki Zakładu Ubezpieczeń Społecznych | str. 110

5. Finanse Zakładu Ubezpieczeń Społecznych a budżet państwa | str. 111

6. Wnioski | str. 113

Rozdział V
Fundusz Ubezpieczeń Społecznych i Fundusz Emerytur Pomostowych - pozycja prawna, przychody, wydatki | str. 115

1. Fundusz Ubezpieczeń Społecznych - konstrukcja i charakter prawny | str. 115

2. Składki i inne przychody Funduszu Ubezpieczeń Społecznych | str. 121

3. Wydatki Funduszu Ubezpieczeń Społecznych | str. 127

4. Przychody i wydatki Funduszu Ubezpieczeń Społecznych w latach 1999-2011 | str. 132

5. Długoterminowe prognozy dotyczące finansów funduszu emerytalnego | str. 138

6. Fundusz Emerytur Pomostowych - konstrukcja, charakter prawny, przychody i wydatki | str. 140

7. Przychody i wydatki Funduszu Emerytur Pomostowych w latach 2010-2012 | str. 144

8. Fundusz Emerytur Pomostowych a budżet państwa | str. 145

9. Wnioski | str. 147

Rozdział VI
Fundusz Rezerwy Demograficznej | str. 150

1. Powstanie, podstawa prawna i działalność Funduszu Rezerwy Demograficznej | str. 150

2. Istota Funduszu Rezerwy Demograficznej | str. 152

3. Źródła przychodów Funduszu Rezerwy Demograficznej i ich inwestowanie | str. 154

4. Wykorzystanie środków Funduszu Rezerwy Demograficznej w latach 2010-2013 | str. 156

5. Fundusz Rezerwy Demograficznej a emerytalne fundusze rezerwowe innych państw | str. 161

6. Wnioski | str. 164

Rozdział VII
Gwarancje państwa w zakresie finansów ubezpieczeń społecznych | str. 166

1. Artykuł 67 ust. 1 Konstytucji i jego funkcje gwarancyjne | str. 166

2. Przepisy gwarancyjne dotyczące wypłaty świadczeń w ustawie o systemie ubezpieczeń społecznych i w ustawie o emeryturach pomostowych | str. 171

3. Gwarancja minimalnej emerytury | str. 175

4. Wnioski | str. 178

Rozdział VIII
Dotacje i pożyczki z budżetu państwa dla Funduszu Ubezpieczeń Społecznych | str. 179

1. Dotacje budżetowe dla Funduszu Ubezpieczeń Społecznych - konstrukcja ogólna w świetle ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych i ustaw budżetowych | str. 179

2. Dotacje celowe dla FUS na świadczenia pozaubezpieczeniowe | str. 192

3. Dotacje z budżetu państwa na sfinansowanie wydatków na świadczenia przyznawane w szczególnym trybie przez Prezesa ZUS i Prezesa Rady Ministrów | str. 194

4. Dotacje dla FUS na dofinansowanie najniższych świadczeń | str. 198

5. Dotacje rekompensujące utratę dochodów składkowych w związku z kwotą ograniczającą roczny wymiar oskładkowania (granica trzydziestokrotności) | str. 201

6. Dotacje według ustaw budżetowych i informacji ZUS | str. 203

7. Pożyczki z budżetu państwa | str. 205

8. Wnioski | str. 211

Rozdział IX
Finansowoprawne konsekwencje powstania i funkcjonowania OFE dla systemu finansowego ubezpieczeń społecznych i budżetu państwa | str. 213

1. Składka na rzecz Otwartych Funduszy Emerytalnych i jej wpływ na przychody FUS | str. 213

2. Środki rekompensujące kwoty składek przekazanych na rzecz Otwartych Funduszy Emerytalnych | str. 219

3. Przejęcie przez Skarb Państwa zobowiązań ZUS wobec OFE powstałych w latach 1999-2002 | str. 227

4. Wnioski | str. 233

Rozdział X
Waloryzacja świadczeń, składek i kapitału początkowego oraz źródła jej finansowania | str. 234

1. Definicje waloryzacji w systemie ubezpieczeń społecznych i jej istota | str. 234

2. Rodzaje waloryzacji | str. 237

3. Waloryzacja a postanowienia Konstytucji i organizacji międzynarodowych | str. 241

4. Aktualne regulacje prawne dotyczące waloryzacji składek i świadczeń | str. 244

4.1. Waloryzacja składek i kapitału początkowego | str. 244

4.2. Waloryzacja świadczeń | str. 250

4.2.1. Waloryzacja emerytur i rent z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych | str. 250

4.2.2. Waloryzacja emerytur pomostowych i emerytur kapitałowych | str. 254

4.2.3. Waloryzacja świadczeń z ubezpieczenia wypadkowego | str. 254

4.2.4. Waloryzacja świadczeń z ubezpieczenia chorobowego | str. 255

4.2.5. Waloryzacja niektórych dodatków do świadczeń ubezpieczeniowych | str. 257

5. Źródła finansowania waloryzacji | str. 257

5.1. Waloryzacja świadczeń z FUS | str. 257

5.2. Waloryzacja emerytur pomostowych | str. 262

5.3. Waloryzacja emerytur kapitałowych | str. 264

5.4. Waloryzacja zewidencjonowanych składek i kapitału początkowego | str. 265

6. Wnioski | str. 266

Rozdział XI
Finanse ubezpieczenia społecznego rolników a budżet państwa | str. 268

1. Organizacja i finansowanie ubezpieczenia społecznego rolników - zagadnienia ogólne | str. 268

2. Fundusz składkowy | str. 273

3. Fundusz emerytalno-rentowy | str. 276

4. Fundusz administracyjny | str. 280

5. Fundusz prewencji i rehabilitacji | str. 281

6. Wnioski | str. 284

Zakończenie | str. 287

Orzecznictwo | str. 293

Bibliografia | str. 303